(59) หีนสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน

[876] ตตฺถ กตโม หีนสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน? อิเธกจฺโจ หีโน โหติ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเยน วา…เป.… อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา ปเรหิ สทิสํ อตฺตานํ ทหติ; โส ตํ นิสฺสาย มานํ ชปฺเปติฯ โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘หีนสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน’’ฯ

(60) หีนสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน

[877] ตตฺถ กตโม หีนสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน? อิเธกจฺโจ หีโน โหติ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเยน วา…เป.… อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา ปเรหิ สทิสํ อตฺตานํ ทหติ; โส ตํ นิสฺสาย โอมานํ ชปฺเปติฯ โย เอวรูโป โอมาโน โอมญฺญนา โอมญฺญิตตฺตํ หีฬนา โอหีฬนา โอหีฬิตตฺตํ อตฺตุญฺญา อตฺตวญฺญา อตฺตปริภโว – อยํ วุจฺจติ ‘‘หีนสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน’’ฯ

(61) มาโน

[878] ตตฺถ กตโม มาโน? โย มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘มาโน’’ฯ

(62) อติมาโน

[879] ตตฺถ กตโม อติมาโน? อิเธกจฺโจ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเยน วา…เป.… อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา ปเรหิ อตฺตานํ อติมญฺญติฯ โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘อติมาโน’’ฯ

(63) มานาติมาโน

[880] ตตฺถ กตโม มานาติมาโน? อิเธกจฺโจ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเยน วา…เป.… อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา ปุพฺพกาลํ ปเรหิ สทิสํ อตฺตานํ ทหติ, อปรกาลํ อตฺตานํ เสยฺยํ ทหติฯ โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘มานาติมาโน’’ฯ

(64) โอมาโน

[881] ตตฺถ กตโม โอมาโน? อิเธกจฺโจ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเยน วา วณฺณโปกฺขรตาย วา ธเนน วา อชฺเฌเนน วา กมฺมายตเนน วา สิปฺปายตเนน วา วิชฺชาฏฺฐาเนน วา สุเตน วา ปฏิภาเนน วา อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา โอมานํ ชปฺเปติฯ โย เอวรูโป โอมาโน โอมญฺญนา โอมญฺญิตตฺตํ หีฬนา โอหีฬนา โอหีฬิตตฺตํ อตฺตุญฺญา อตฺตวญฺญา อตฺตปริภโว – อยํ วุจฺจติ ‘‘โอมาโน’’ฯ

(65) อธิมาโน

[882] ตตฺถ กตโม อธิมาโน? อปฺปตฺเต ปตฺตสญฺญิตา, อกเต กตสญฺญิตา, อนธิคเต อธิคตสญฺญิตา, อสจฺฉิกเต สจฺฉิกตสญฺญิตา, โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘อธิมาโน’’ฯ

(66) อสฺมิมาโน

[883] ตตฺถ กตโม อสฺมิมาโน? รูปํ อสฺมีติ มาโน, อสฺมีติ ฉนฺโท , อสฺมีติ อนุสโย, เวทนา…เป.… สญฺญา…เป.… สงฺขารา…เป.… วิญฺญาณํ อสฺมีติ มาโน, อสฺมีติ ฉนฺโท, อสฺมีติ อนุสโย, โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘อสฺมิมาโน’’ฯ

(67) มิจฺฉามาโน

[884] ตตฺถ กตโม มิจฺฉามาโน? อิเธกจฺโจ ปาปเกน วา กมฺมายตเนน ปาปเกน วา สิปฺปายตเนน ปาปเกน วา วิชฺชาฏฺฐาเนน ปาปเกน วา สุเตน ปาปเกน วา ปฏิภาเนน ปาปเกน วา สีเลน ปาปเกน วา วเตน ปาปเกน วา สีลพฺพเตน ปาปิกาย วา ทิฏฺฐิยา อญฺญตรญฺญตเรน วตฺถุนา มานํ ชปฺเปติ, โย เอวรูโป มาโน มญฺญนา มญฺญิตตฺตํ อุนฺนติ อุนฺนาโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส – อยํ วุจฺจติ ‘‘มิจฺฉามาโน’’ฯ

(68) ญาติวิตกฺโก

[885] ตตฺถ กตโม ญาติวิตกฺโก? ญาตเก อารพฺภ เคหสิโต ตกฺโก วิตกฺโก มิจฺฉาสงฺกปฺโป – อยํ วุจฺจติ ‘‘ญาติวิตกฺโก’’ฯ

(69) ชนปทวิตกฺโก

[886] ตตฺถ กตโม ชนปทวิตกฺโก? ชนปทํ อารพฺภ เคหสิโต ตกฺโก วิตกฺโก มิจฺฉาสงฺกปฺโป – อยํ วุจฺจติ ‘‘ชนปทวิตกฺโก’’ฯ

(70) อมรวิตกฺโก

[887] ตตฺถ กตโม อมรวิตกฺโก? ทุกฺกรการิตาปฏิสํยุตฺโต วา ทิฏฺฐิคตปฏิสํยุตฺโต วา เคหสิโต ตกฺโก วิตกฺโก มิจฺฉาสงฺกปฺโป – อยํ วุจฺจติ ‘‘อมรวิตกฺโก’’ฯ