อาลมฺพณสงฺคโห

[48] อาลมฺพณสงฺคเห อารมฺมณานิ นาม รูปารมฺมณํ สทฺทารมฺมณํ คนฺธารมฺมณํ รสารมฺมณํ โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ ธมฺมารมฺมณญฺเจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติฯ

[49] ตตฺถ รูปเมว รูปารมฺมณํ, ตถา สทฺทาทโย สทฺทารมฺมณาทีนิฯ

[50] ธมฺมารมฺมณํ ปน ปสาทสุขุมรูปจิตฺตเจตสิกนิพฺพานปญฺญตฺติวเสน ฉธา สงฺคยฺหติฯ

[51] ตตฺถ จกฺขุทฺวาริกจิตฺตานํ สพฺเพสมฺปิ รูปเมว อารมฺมณํ, ตญฺจ ปจฺจุปฺปนฺนํฯ ตถา โสตทฺวาริกจิตฺตาทีนมฺปิ สทฺทาทีนิ, ตานิ จ ปจฺจุปฺปนฺนานิเยวฯ

[52] มโนทฺวาริกจิตฺตานํ ปน ฉพฺพิธมฺปิ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ อนาคตํ กาลวิมุตฺตญฺจ ยถารหมารมฺมณํ โหติฯ

[53] ทฺวารวิมุตฺตานญฺจ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติสงฺขาตานํ ฉพฺพิธมฺปิ ยถาสมฺภวํ เยภุยฺเยน ภวนฺตเร ฉทฺวารคฺคหิตํ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ ปญฺญตฺติภูตํ วา กมฺมกมฺมนิมิตฺตคตินิมิตฺตสมฺมตํ อารมฺมณํ โหติฯ

[54] เตสุ จกฺขุวิญฺญาณาทีนิ ยถากฺกมํ รูปาทิเอเกการมฺมณาเนวฯ

[55] มโนธาตุตฺติกํ ปน รูปาทิปญฺจารมฺมณํฯ

[56] เสสานิ กามาวจรวิปากานิ หสนจิตฺตญฺเจติ สพฺพถาปิ กามาวจรารมฺมณาเนวฯ

[57] อกุสลานิ เจว ญาณวิปฺปยุตฺตกามาวจรชวนานิ เจติ โลกุตฺตรวชฺชิตสพฺพารมฺมณานิฯ

[58] ญาณสมฺปยุตฺตกามาวจรกุสลานิ เจว ปญฺจมชฺฌานสงฺขาตํ อภิญฺญากุสลญฺเจติ อรหตฺตมคฺคผลวชฺชิตสพฺพารมฺมณานิฯ

[59] ญาณสมฺปยุตฺตกามาวจรกิริยานิ เจว กิริยาภิญฺญาโวฏฺฐพฺพนญฺเจติ สพฺพถาปิ สพฺพารมฺมณานิฯ

[60] อารุปฺเปสุ ทุติยจตุตฺถานิ มหคฺคตารมฺมณานิฯ

[61] เสสานิ มหคฺคตจิตฺตานิ สพฺพานิปิ ปญฺญตฺตารมฺมณานิฯ

[62] โลกุตฺตรจิตฺตานิ นิพฺพานารมฺมณานีติฯ

[63] ปญฺจวีส ปริตฺตมฺหิ, ฉ จิตฺตานิ มหคฺคเตฯ

เอกวีสติ โวหาเร, อฏฺฐ นิพฺพานโคจเรฯ

วีสานุตฺตรมุตฺตมฺหิ , อคฺคมคฺคผลุชฺฌิเต;

ปญฺจ สพฺพตฺถ ฉจฺเจติ, สตฺตธา ตตฺถ สงฺคโหฯ

วตฺถุสงฺคโห

[64] วตฺถุสงฺคเห วตฺถูนิ นาม จกฺขุโสตฆานชิวฺหากายหทยวตฺถุ เจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติฯ

[65] ตานิ กามโลเก สพฺพานิปิ ลพฺภนฺติฯ

[66] รูปโลเก ปน ฆานาทิตฺตยํ นตฺถิฯ

[67] อรูปโลเก ปน สพฺพานิปิ น สํวิชฺชนฺติฯ

[68] ตตฺถ ปญฺจวิญฺญาณธาตุโย ยถากฺกมํ เอกนฺเตน ปญฺจ ปสาทวตฺถูนิ นิสฺสาเยว ปวตฺตนฺติฯ

[69] ปญฺจทฺวาราวชฺชนสมฺปฏิจฺฉนสงฺขาตา ปน มโนธาตุ จ หทยํ นิสฺสิตาเยว ปวตฺตนฺติฯ