กุสนาฬิ จ ทุมฺเมธํ, นงฺคลีสมฺพกฏาหํ;

อสิลกฺขณกลณฺฑุกํ, พิฬารคฺคิกโกสิยนฺติฯ

14. อสมฺปทานวคฺโค

[131] 1. อสมฺปทานชาตกวณฺณนา

อสมฺปทาเนนิตรีตรสฺสาติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิฯ ตสฺมิญฺหิ กาเล ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ ‘‘อาวุโส เทวทตฺโต, อกตญฺญู ตถาคตสฺส คุณํ น ชานาตี’’ติฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา ‘‘กาย นุตฺถ, ภิกฺขเว, เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘อิมาย นามา’’ติ วุตฺเต ‘‘น, ภิกฺขเว, อิทาเนว เทวทตฺโต อกตญฺญู, ปุพฺเพปิ อกตญฺญูเยวา’’ติ วตฺวา อตีตํ อาหริฯ

อตีเต มคธรฏฺเฐ ราชคเห เอกสฺมิํ มคธรญฺเญ รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺเสว เสฏฺฐิ อโหสิ อสีติโกฏิวิภโว สงฺขเสฏฺฐีติ นาเมนฯ พาราณสิยํ ปีฬิยเสฏฺฐิ นาม อสีติโกฏิวิภโวว อโหสิฯ เต อญฺญมญฺญํ สหายกา อเหสุํฯ เตสุ พาราณสิยํ ปีฬิยเสฏฺฐิสฺส เกนจิเทว การเณน มหนฺตํ ภยํ อุปฺปชฺชิ, สพฺพํ สาปเตยฺยํ ปริหายิฯ โส ทลิทฺโท อปฺปฏิสรโณ หุตฺวา ภริยํ อาทาย สงฺขเสฏฺฐิํ ปจฺจยํ กตฺวา พาราณสิโต นิกฺขมิตฺวา ปทสาว ราชคหํ ปตฺวา สงฺขเสฏฺฐิสฺส นิเวสนํ อคมาสิฯ โส ตํ ทิสฺวาว ‘‘สหาโย เม อาคโต’’ติ ปริสฺสชิตฺวา สกฺการสมฺมานํ กตฺวา กติปาหํ วีตินาเมตฺวา เอกทิวสํ ‘‘สมฺม, เกนฏฺเฐน อาคโตสี’’ติ ปุจฺฉิฯ ‘‘ภยํ เม, สมฺม, อุปฺปนฺนํ, สพฺพํ ธนํ ปริกฺขีณํ, อุปตฺถมฺโภ เม โหหี’’ติฯ ‘‘สาธุ สมฺม, มา ภายี’’ติ ภณฺฑาคารํ วิวราเปตฺวา จตฺตาลีส หิรญฺญโกฏิโย ทาเปตฺวา เสสมฺปิ ปริจฺฉทปริวารํ สพฺพํ อตฺตโน สนฺตกํ สวิญฺญาณกํ อวิญฺญาณกํ มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา อุปฑฺฒเมว อทาสิฯ โส ตํ วิภวํ อาทาย ปุน พาราณสิํ คนฺตฺวา นิวาสํ กปฺเปสิฯ