สจฺจนฺติ วจีสจฺจํ, ‘‘มม สนฺติกํ อาคมิสฺสามี’’ติ วตฺวา มุสาวาทํ อกตฺวา อาคโต เอวาติ เอตํ เต วจีสจฺจํฯ ธมฺโมติ วิจารณปญฺญา, ‘‘เอวํ กเต อิทํ นาม ภวิสฺสตี’’ติ ปวตฺตา เต เอสา วิจารณปญฺญาฯ ธิตีติ อพฺโพจฺฉินฺนํ วีริยํ วุจฺจติ, เอตมฺปิ เต อตฺถิฯ จาโคติ อตฺตปริจฺจาโค, ตฺวํ อตฺตานํ ปริจฺจชิตฺวา มม สนฺติกํ อาคโต, ยํ ปนาหํ คณฺหิตุํ นาสกฺขิํ, มยฺหเมเวส โทโส ฯ ทิฏฺฐนฺติ ปจฺจามิตฺตํฯ โส อติวตฺตตีติ ยสฺส ปุคฺคลสฺส ยถา ตว เอวํ เอเต จตฺตาโร ธมฺมา อตฺถิ, โส ยถา มํ ตฺวํ อชฺช อติกฺกนฺโต, ตเถว อตฺตโน ปจฺจามิตฺตํ อติกฺกมติ อภิภวตีติฯ

เอวํ กุมฺภีโล โพธิสตฺตํ ปสํสิตฺวา อตฺตโน วสนฏฺฐานํ คโตฯ ตทา กุมฺภีโล เทวทตฺโต อโหสิ, ตสฺส ภริยา จิญฺจมาณวิกา, กปิราชา ปน โลกนาโถฯ

ตสฺส อิธาปิ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เสสปารมิโย นิทฺธาเรตพฺพาฯ ตถา อุทกสฺส ปาสาณสฺส จ ปมาณววตฺถาเนน อิทานิ ปาสาโณ อุจฺจตโร ขายตีติ ปริคฺคณฺหนวเสน ปาสาณสฺส อุปริ สุสุมารสฺส นิปนฺนภาวชานนํ, ปาสาเณน กถนาปเทเสน ตสฺสตฺถสฺส นิจฺฉยคมนํ, สุสุมารสฺส อุปริ อกฺกมิตฺวา สหสา ปรตีเร ปติฏฺฐานวเสน สีฆการิตาย ตสฺส มหตา ปาปโต ปริโมจนํ, อตฺตโน ชีวิตรกฺขณํ, สจฺจวาจานุรกฺขณญฺจาติ เอวมาทโย คุณานุภาวา วิภาเวตพฺพาติฯ

กปิราชจริยาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. สจฺจตาปสจริยาวณฺณนา

อฏฺฐเม ตาปโส สจฺจสวฺหโยติ สจฺจสทฺเทน อวฺหาตพฺโพ สจฺจนามโก ตาปโส ยทา ยสฺมิํ กาเล โหมิ, ตทาฯ สจฺเจน โลกํ ปาเลสินฺติ อตฺตโน อวิสํวาทิภาเวน สตฺตโลกํ ชมฺพุทีเป ตตฺถ ตตฺถ สตฺตนิกายํ ปาปโต นานาวิธา อนตฺถโต จ รกฺขิํฯ สมคฺคํ ชนมกาสหนฺติ ตตฺถ ตตฺถ กลหวิคฺคหวิวาทาปนฺนํ มหาชนํ กลเห อาทีนวํ ทสฺเสตฺวา สามคฺคิยํ อานิสํสกถเนน สมคฺคํ อวิวทมานํ สมฺโมทมานํ อหมกาสิํฯ