เมนู

เต เอตฺถ ปฏิวสนฺตีติ พนฺธุมา, พนฺธุ อสฺส อตฺถีติ วา พนฺธุมาฯ ราชูนํ วสนฏฺฐานนฺติ ราชธานี, พนฺธุมา จ สา ราชธานี เจติ พนฺธุมาราชธานี, ตสฺสา พนฺธุมาราชธานิยา, เลณํ มยา กตนฺติ สมฺพนฺโธฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

โสณโกฏิวีสตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

10. ปุพฺพกมฺมปิโลติกพุทฺธอปทานวณฺณนา

[64] ทสมาปทาเน อโนตตฺตสราสนฺเนติ ปพฺพตกูเฏหิ ปฏิจฺฉนฺนตฺตา จนฺทิมสูริยานํ สนฺตาเปหิ โอตตฺตํ อุณฺหํ อุทกํ เอตฺถ นตฺถีติ อโนตตฺโตฯ สรนฺติ คจฺฉนฺติ ปภวนฺติ สนฺทนฺติ เอตสฺมา มหานทิโยติ สโรฯ สีหมุขาทีหิ นิกฺขนฺตา มหานทิโย ติกฺขตฺตุํ ติกฺขตฺตุํ ปทกฺขิณํ กตฺวา นิกฺขนฺตนิกฺขนฺตทิสาภาเคน สรนฺติ คจฺฉนฺตีติ อตฺโถฯ อโนตตฺโต จ โส สโร จาติ อโนตตฺตสโร ฯ ตสฺส อาสนฺนํ สมีปฏฺฐานนฺติ อโนตตฺตสราสนฺนํ, ตสฺมิํ อโนตตฺตสราสนฺเน, สมีเปติ อตฺโถฯ รมณีเยติ เทวทานวคนฺธพฺพกินฺนโรรคพุทฺธปจฺเจกพุทฺธาทีหิ รมิตพฺพํ อลฺลียิตพฺพนฺติ รมณียํ, ตสฺมิํ รมณีเยฯ สิลาตเลติ เอกคฺฆนปพฺพตสิลาตเลติ อตฺโถฯ นานารตนปชฺโชเตติ ปทุมราคเวฬุริยาทินานาอเนเกหิ รตเนหิ ปชฺโชเต ปกาเรน โชตมาเนฯ นานาคนฺธวนนฺตเรติ นานปฺปกาเรหิ จนฺทนาครุกปฺปูรตมาลติลกาโสกนาคปุนฺนาคเกตกาทีหิ อเนเกหิ สุคนฺธปุปฺเผหิ คหนีภูตวนนฺตเร สิลาตเลติ สมฺพนฺโธฯ

[65] คุณมหนฺตตาย สงฺขฺยามหนฺตตาย จ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน, ปเรโต ปริวุโต โลกนายโก โลกตฺตยสามิสมฺมาสมฺพุทฺโธ ตตฺถ สิลาสเน นิสินฺโน อตฺตโน ปุพฺพานิ กมฺมานิ พฺยากรี วิเสเสน ปากฏมกาสีติ อตฺโถฯ เสสเมตฺถ เหฏฺฐา พุทฺธาปทาเน (อป. เถร 1.1.1 อาทโย) วุตฺตตฺตา อุตฺตานตฺถตฺตา จ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ พุทฺธาปทาเน อนฺโตคธมฺปิ อิธาปทาเน กุสลากุสลํ กมฺมสํสูจกตฺตา วคฺคสงฺคหวเสน ธมฺมสงฺคาหกตฺเถรา สงฺคายิํสูติฯ

ปุพฺพกมฺมปิโลติกพุทฺธอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

เอกูนจตฺตาลีสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

40. ปิลินฺทวจฺฉวคฺโค

1. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรอปทานวณฺณนา

จตฺตาลีสมวคฺเค อปทาเน นคเร หํสวติยาติอาทิกํ อายสฺมโต ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร โทวาริกกุเล นิพฺพตฺโต มหทฺธโน มหาโภโค อโหสิฯ โส โกฏิสนฺนิจิตธนราสิํ โอโลเกตฺวา รโห นิสินฺโน ‘‘อิมํ สพฺพธนํ มยา สมฺมา คเหตฺวา คนฺตุํ วฏฺฏตี’’ติ จินฺเตตฺวา ‘‘พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส สพฺพปริกฺขารทานํ ทาตุํ วฏฺฏตี’’ติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา ฉตฺตสตสหสฺสํ อาทิํ กตฺวา สพฺพปริโภคปริกฺขารานิปิ สตสหสฺสวเสน กาเรตฺวา ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ นิมนฺเตตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส มหาทานํ อทาสิฯ เอวํ สตฺตาหํ ทานํ ทตฺวา ปริโยสานทิวเส นิพฺพานาธิคมํ ปตฺเถตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา ชีวิตปริโยสาเน เทวโลเก นิพฺพตฺโต ฉ กามาวจเร ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ จ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺโต สพฺพสิปฺเปสุ นิปฺผตฺติํ ปตฺโต โคตฺตวเสน ปิลินฺทวจฺโฉติ ปากโฏ อโหสิฯ

[1] โส เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา หุตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต อุทานวเสน ตํ ปกาเสนฺโต นคเร หํสวติยาติอาทิมาหฯ ตสฺสตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโตวฯ อาสิํ โทวาริโก อหนฺติ อหํ หํสวตีนคเร รญฺโญ เคหทฺวาเร ทฺวารปาลโก อาสิํ อโหสินฺติ อตฺโถฯ อกฺโขภํ อมิตํ โภคนฺติ รญฺโญ วลฺลภตฺตา อญฺเญหิ โขเภตุํ จาเลตุํ อสกฺกุเณยฺยํ อมิตํ อปริมาณโภคํ ธนํ มม ฆเร สนฺนิจิตํ ราสีกตํ อโหสีติ อตฺโถฯ

[3] พหู เมธิคตา โภคาติ อเนกา โภคา เม มยา อธิคตา ปตฺตา ปฏิลทฺธาติ อตฺโถ ฯ สตฺถวาสิอาทีนํ ปริกฺขารานํ นามานิ นยานุโยเคน สุวิญฺเญยฺยานิฯ ปริกฺขารทานานิสํสานิ จ สุวิญฺเญยฺยาเนวาติฯ

ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

ทุติยตติยจตุตฺถปญฺจมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ