สํขิตฺเตน จ เทเสนฺโตติ เวเนยฺยปุคฺคลชฺฌาสยานุรูเปน เทเสนฺโต สํขิตฺเตน จ วิตฺถาเรน จ เทสยีติ อตฺโถฯ วิวฏฺฏจฺฉโทติ ราโค ฉทนํ, โทโส ฉทนํ, โมโห ฉทนํ, สพฺพกิเลสา ฉทนา’’ติ เอวํ วุตฺตา ฉทนา วิวฏา อุคฺฆาฏิตา วิทฺธํสิตา อเนนาติ วิวฏฺฏจฺฉโท, สมฺพุทฺโธฯ ตํ มหาชนํ เทสนาวเสน นิพฺพาเปสิ ปริฬาหํ วูปสเมสีติ อตฺโถฯ ตสฺสาหํ ธมฺมํ สุตฺวานาติ ตสฺส ภควโต เทเสนฺตสฺส ธมฺมํ สุตฺวาฯ

[20] ปญฺจมาปทาเน ผลหตฺโถ อเปกฺขวาติ วิปสฺสิํ ภควนฺตํ ทิสฺวา มธุรานิ ผลานิ คเหตฺวา อเปกฺขวา อตุริโต สณิกํ อสฺสมํ คญฺฉินฺติ อตฺโถฯ

ฉฏฺฐสตฺตมาปทานานิ อุตฺตานาเนวฯ

[40] อฏฺฐมาปทาเน นิฏฺฐิเต นวกมฺเม จาติ สีมาย นวกมฺเม นิฏฺฐํ คเต สติฯ อนุเลปมทาสหนฺติ อนุปจฺฉา สุธาเลปํ อทาสิํ, สุธาย เลปาเปสินฺติ อตฺโถฯ

นวมทสมาปทานานิ อุตฺตานานิเยวาติฯ

เอกติํสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

32. อารกฺขทายกวคฺโค

1-10. อารกฺขทายกตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

พาตฺติํสติมวคฺเค ปฐมทุติยตติยาปทานานิ สุวิญฺเญยฺยาเนวฯ

[16] จตุตฺถาปทาเน ชลชคฺเคหิ โอกิรินฺติ ชลเชหิ อุตฺตเมหิ อุปฺปลปทุมาทีหิ ปุปฺเผหิ โอกิริํ ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ

ปญฺจมาปทานํ อุตฺตานเมวฯ

[26-27] ฉฏฺฐาปทาเน เจติยํ อุตฺตมํ นาม, สิขิโน โลกพนฺธุโนติ สกลโลกตฺตยสฺส พนฺธุโน ญาตกสฺส สิขิสฺส ภควโต อุตฺตมํ เจติยํฯ อิรีเณ ชนสญฺจรวิรหิเต วเน มนุสฺสานํ โกลาหลวิรหิเต มหาอรญฺเญ อโหสีติ สมฺพนฺโธฯ

อนฺธาหิณฺฑามหํ ตทาติ ตสฺมิํ กาเล วเน มคฺคมูฬฺหภาเวน อนฺโธ, น จกฺขุนา อนฺโธ, อหํ อาหิณฺฑามิ มคฺคํ ปริเยสามีติ อตฺโถฯ ปวนา นิกฺขมนฺเตนาติ มหาวนโต นิกฺขมนฺเตน มยา สีหาสนํ อุตฺตมาสนํ, สีหสฺส วา ภควโต อาสนํ ทิฏฺฐนฺติ อตฺโถฯ เอกํสํ อญฺชลิํ กตฺวาติ เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กตฺวา สิรสิ อญฺชลิํ ฐเปตฺวาติ อตฺโถฯ สนฺถวิํ โลกนายกนฺติ สกลโลกตฺตยนยํ ตํ นิพฺพานํ ปาเปนฺตํ โถมิตํ ถุติํ อกาสินฺติ อตฺโถฯ

[34] สตฺตมาปทาเน สุทสฺสโน มหาวีโรติ สุนฺทรทสฺสโน ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขณสมฺปนฺนสรีรตฺตา มโนหรทสฺสโน มหาวีริโย สิทฺธตฺโถ ภควาติ สมฺพนฺโธฯ วสติฆรมุตฺตเมติ อุตฺตเม วิหาเร วสตีติ อตฺโถฯ

อฏฺฐมนวมทสมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ

พาตฺติํสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

33. อุมาปุปฺผิยวคฺโค

1-10. อุมาปุปฺผิยตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

เตตฺติํสติเม วคฺเค ปฐมทุติยตติยจตุตฺถปญฺจมฉฏฺฐาปทานานิ อุตฺตานานิเยวฯ

[55] สตฺตมาปทาเน สมยํ อคมาสหนฺติ สมูหํ สมาคมฏฺฐานํ อหํ อคมาสินฺติ อตฺโถฯ

[62] อพฺพุทนิรพฺพุทานีติ ‘‘ปโกฏิสตสหสฺสานํ สตํ อพฺพุทํ, อพฺพุทสตสหสฺสานํ สตํ นิรพฺพุท’’นฺติ วุตฺตตฺตา อายุนา อพฺพุทนิรพฺพุทานิ คตมหาอายุวนฺตา มนุชาธิปา จกฺกวตฺติโน ขตฺติยา อฏฺฐ อฏฺฐ หุตฺวา กปฺปานํ ปญฺจวีสสหสฺสมฺหิ อาสิํสุ อเหสุนฺติ อตฺโถฯ อฏฺฐมนวมทสมาปทานานิ ปากฏาเนวาติฯ

เตตฺติํสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ