9. ติกิจฺฉกตฺเถรอปทานวณฺณนา

นคเร พนฺธุมติยาติอาทิกํ อายสฺมโต ติกิจฺฉกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปายสฺมา ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พนฺธุมตีนคเร เวชฺชกุเล นิพฺพตฺโต พหุสฺสุโต สุสิกฺขิโต เวชฺชกมฺเม เฉโก พหู โรคิโน ติกิจฺฉนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต อุปฏฺฐากสฺส อโสกนามตฺเถรสฺส โรคํ ติกิจฺฉิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ อปราปรํ สุขํ อนุภวนฺโต นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตภเว อโรโค ทีฆายุโก สุวณฺณวณฺณสรีโร อโหสิฯ

[39] โส อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ คหปติกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สพฺพสิปฺเปสุ นิปฺผตฺติํ ปตฺโต อโรโค สุขิโต วิภวสมฺปนฺโน รตนตฺตเย ปสนฺโน สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ฆราวาสํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา หุตฺวา ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต นคเร พนฺธุมติยาติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ติกิจฺฉกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

10. สงฺฆุปฏฺฐากตฺเถรอปทานวณฺณนา

เวสฺสภุมฺหิ ภควตีติอาทิกํ อายสฺมโต สงฺฆุปฏฺฐากตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมพุทฺเธสุ กตกุสลสมฺภาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต เวสฺสภุสฺส ภควโต กาเล ตสฺสารามิกสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา สทฺโธ ปสนฺโน วิหาเรสุ อารามิกกมฺมํ กโรนฺโต สกฺกจฺจํ สงฺฆํ อุปฏฺฐาสิฯ โส เตเนว กุสลกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ คหปติกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต วิภวสมฺปนฺโน สุขปฺปตฺโต ปากโฏ สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา สาสเน ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา วตฺตสมฺปนฺโน สาสนํ โสภยมาโน วิปสฺสนํ วฑฺเฒนฺโต นจิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺโต ฉฬภิญฺโญ ปุพฺเพ กตกุสลกมฺมวเสน สงฺฆุปฏฺฐากตฺเถโรติ ปากโฏ อโหสิฯ

[45] โส เอกทิวสํ ‘‘ปุพฺเพ มยา กิํ นาม กมฺมํ กตฺวา อยํ โลกุตฺตรสมฺปตฺติ ลทฺธา’’ติ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา ปจฺจกฺขโต ชานิตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปากฏํ กโรนฺโต เวสฺสภุมฺหิ ภควตีติอาทิมาหฯ

ตตฺถ อโหสารามิโก อหนฺติ อหํ เวสฺสภุสฺส ภควโต สาสเน อารามิโก อโหสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถตฺตา จ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

สงฺฆุปฏฺฐากตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

อฏฺฐารสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

19. กุฏชปุปฺผิยวคฺโค

1-10. กุฏชปุปฺผิยตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

อิโต ปรมฺปิ เอกูนวีสติมวคฺเค อาคตานํ อิเมสํ กุฏชปุปฺผิยตฺเถราทีนํ ทสนฺนํ เถรานํ อปุพฺพํ นตฺถิฯ เตสญฺหิ เถรานํ ปุริมพุทฺธานํ สนฺติเก กตปุญฺญสมฺภารานํ วเสน ปากฏนามานิ เจว นิวาสนคราทีนิ จ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพานีติ ตํ สพฺพํ อปทานํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

เอกูนวีสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

20. ตมาลปุปฺผิยวคฺโค

1-10. ตมาลปุปฺผิยตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

วีสติเม วคฺเค ปฐมตฺเถราปทานํ อุตฺตานเมวฯ

[6] ทุติยตฺเถราปทาเน ยํ ทายวาสิโก อิสีติ อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา วเน วสนภาเวน ทายวาสิโก อิสีติ สงฺขํ คโต, อตฺตโน อนุกมฺปาย ตํ วนํ อุปคตสฺส สิทฺธตฺถสฺส สตฺถุโน วสนมณฺฑปจฺฉาทนตฺถาย ยํ ติณํ, ตํ ลายติ ฉินฺทตีติ อตฺโถฯ ทพฺพฉทนํ กตฺวา อเนเกหิ ขุทฺทกทณฺฑเกหิ มณฺฑปํ กตฺวา ตํ ติเณน ฉาเทตฺวา สิทฺธตฺถสฺส ภควโต อหํ อทาสิํ ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ

[8] สตฺตาหํ ธารยุํ ตตฺถาติ ตํ มณฺฑปํ ตตฺถ ฐิตา เทวมนุสฺสา สตฺตาหํ นิโรธสมาปตฺติํ สมาปชฺชิตฺวา นิสินฺนสฺส สตฺถุโน ธารยุํ ธาเรสุนฺติ อตฺโถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ