โสภํ มุทฺธนิ ติฏฺฐเรติ พุทฺธสฺส มุทฺธนิ สีเส โสภยมานา ตานิ ติฏฺฐนฺตีติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

มคฺคทตฺติกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

7. เอกทีปิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปทุมุตฺตรสฺส มุนิโนติอาทิกํ อายสฺมโต เอกทีปิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปายสฺมา ปุริมชินเสฏฺเฐสุ กตกุสลสมฺภาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล คหปติกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต สทฺโธ ปสนฺโน ภควโต สลลมหาโพธิมฺหิ เอกปทีปํ ปูเชสิ, ถาวรํ กตฺวา นิจฺจเมกปทีปปูชนตฺถาย เตลวฏฺฏํ ปฏฺฐเปสิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต สพฺพตฺถ ชลมาโน ปสนฺนจกฺขุโก อุภยสุขมนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ วิภวสมฺปนฺเน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต รตนตฺตเย ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปตฺโต ทีปปูชาย ลทฺธวิเสสาธิคมตฺตา เอกทีปิยตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[30] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส มุนิโนติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

เอกทีปิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

8. มณิปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา

โอเรน หิมวนฺตสฺสาติอาทิกํ อายสฺมโต มณิปูชกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺโต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ตตฺถาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตโอรภาเค เอกิสฺสา นทิยา สมีเป ปณฺณสาลํ กาเรตฺวา วสนฺโต วิเวกกามตาย ตสฺสานุกมฺปาย จ ตตฺถ อุปคตํ ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส มณิปลฺลงฺกํ ภควโต ปูเชสิฯ ภควา ตสฺส ปสาทวฑฺฒนตฺถาย ตตฺถ นิสีทิฯ โส ภิยฺโยโสมตฺตาย ปสนฺโน นิพฺพานาธิคมตฺถาย ปตฺถนํ อกาสิฯ ภควา อนุโมทนํ วตฺวา ปกฺกามิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต สพฺพตฺถ ปูชิโต สุขํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ วิภวสมฺปนฺเน กุเล นิพฺพตฺโต ฆราวาสํ วสนฺโต เอกทิวสํ สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[34] โส เอกทิวสํ อตฺตนา กตกุสลํ สริตฺวา สญฺชาตโสมนสฺโส ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต โอเรน หิมวนฺตสฺสาติอาทิมาหฯ ตตฺถ โอเรนาติ หิมวนฺตสฺส อปรํ ภาคํ วิหาย โอเรน, ภุมฺมตฺเถ กรณวจนํ, โอรสฺมิํ ทิสาภาเคติ อตฺโถฯ นทิกา สมฺปวตฺตถาติ อปากฏนามเธยฺยา เอกา นที สํสุฏฺฐุ ปวตฺตานี วหานี สนฺทมานา อโหสีติ อตฺโถฯ ตสฺสา จานุปเขตฺตมฺหีติ ตสฺสา นทิยา อนุปเขตฺตมฺหิ ตีรสมีเปติ อตฺโถฯ สยมฺภู วสเต ตทาติ ยทา อหํ มณิปลฺลงฺกํ ปูเชสิํ, ตทา อนาจริยโก หุตฺวา สยเมว พุทฺธภูโต ภควา วสเต วิหรตีติ อตฺโถฯ

[35] มณิํ ปคฺคยฺห ปลฺลงฺกนฺติ มณินฺติ จิตฺตํ อาราเธติ โสมนสฺสํ กโรตีติ มณิ, อถ วา มาติ ปมาณํ กโรติ อาภรณนฺติ มณิ, อถ วา มรนฺตาปิ ราชยุวราชาทโย ตํ น ปริจฺจชนฺติ ตทตฺถาย สงฺคามํ กโรนฺตีติ มณิ, ตํ มณิํ มณิมยํ ปลฺลงฺกํ มโนรมํ สาธุ จิตฺตํ สุฏฺฐุ วิจิตฺตํ ปคฺคยฺห คเหตฺวา พุทฺธเสฏฺฐสฺส อภิโรปยิํ ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

มณิปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ