[41] โส อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ชายมาเน วิปสฺสิมฺหีติอาทิมาหฯ วิปสฺสิมฺหิ สมฺมาสมฺพุทฺเธ ชายมาเน อุปฺปชฺชมาเน มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขนฺเต อหํ ปาตุภูตํ นิมิตฺตํ การณํ พุทฺธภาวสฺส เหตุํ พฺยากริํ กเถสิํ, อเนกานิ อจฺฉริยานิ ปากฏานิ อกาสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ วุตฺตนยานุสาเรน สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

สมฺมุขาถวิกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

6. กุสุมาสนิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

นคเร ธญฺญวติยาติอาทิกํ อายสฺมโต กุสุมาสนิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต มหทฺธโน มหาโภโค ติณฺณํ เวทานํ ปารํ คโต พฺราหฺมณสิปฺเปสุ โกฏิปฺปตฺโต สกปรสมยกุสโล มาตาปิตโร ปูเชตุกาโม ปญฺจ อุปฺปลกลาเป อตฺตโน สมีเป ฐเปตฺวา นิสินฺโน ภิกฺขุสงฺฆปริวุตํ วิปสฺสิํ ภควนฺตํ อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวา นีลปีตาทิฆนพุทฺธรสฺมิโย จ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา ตตฺถ ตานิ ปุปฺผานิ สนฺถริตฺวา ภควนฺตํ ตตฺถ นิสีทาเปตฺวา สกฆเร มาตุ อตฺถาย ปฏิยตฺตานิ สพฺพานิ ขาทนียโภชนียานิ คเหตฺวา สปริวารํ ภควนฺตํ สหตฺเถน สนฺตปฺเปนฺโต โภเชสิฯ โภชนาวสาเน เอกํ อุปฺปลหตฺถํ อทาสิฯ เตน โสมนสฺสชาโต ปตฺถนํ อกาสิฯ ภควาปิ อนุโมทนํ กตฺวา ปกามิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ ทฺเว สมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ วิภวสมฺปนฺเน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต โภคยเสหิ วฑฺฒิโต กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[65] โส อปรภาเค ปุพฺเพ กตกุสลํ ปุพฺเพนิวาสญาเณน สริตฺวา โสมนสฺสปฺปตฺโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต นคเร ธญฺญวติยาติอาทิมาหฯ