เมนู

3. นิปนฺนญฺชลิกตฺเถรอปทานวณฺณนา

รุกฺขมูเล นิสินฺโนหนฺติอาทิกํ อายสฺมโต นิปนฺนญฺชลิกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ติสฺสสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ปพฺพชิตฺวา รุกฺขมูลิกงฺคํ ปูรยมาโน อรญฺเญ วิหรติฯ ตสฺมิํ สมเย ขโร อาพาโธ อุปฺปชฺชิ, เตน ปีฬิโต ปรมการุญฺญปฺปตฺโต อโหสิฯ ตทา ภควา ตสฺส การุญฺเญน ตตฺถ อคมาสิฯ อถ โส นิปนฺนโกว อุฏฺฐิตุํ อสกฺโกนฺโต สิรสิ อญฺชลิํ กตฺวา ภควโต ปณามํ อกาสิฯ โส ตโต จุโต ตุสิตภวเน อุปฺปนฺโน ตตฺถ สมฺปตฺติมนุภวิตฺวา เอวํ ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ, ปุรากตปุญฺญวเสน นิปนฺนญฺชลิกตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[16] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุญฺญสมฺปตฺติโย โอโลเกตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต รุกฺขมูเล นิสินฺโนหนฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ รุหติ ปฏิรุหติ อุทฺธมุทฺธํ อาโรหตีติ รุกฺโข, ตสฺส รุกฺขสฺส มูเล สมีเปติ อตฺโถฯ พฺยาธิโต ปรเมน จาติ ปรเมน อธิเกน ขเรน กกฺขเฬน พฺยาธินา โรเคน พฺยาธิโต, พฺยาธินา อหํ สมนฺนาคโตติ อตฺโถฯ ปรมการุญฺญปฺปตฺโตมฺหีติ ปรมํ อธิกํ การุญฺญํ ทีนภาวํ ทุกฺขิตภาวํ ปตฺโตมฺหิ อรญฺเญ กานเนติ สมฺพนฺโธฯ

[20] ปญฺเจวาสุํ มหาสิขาติ สิรสิ ปิฬนฺธนตฺเถน สิขา วุจฺจติ จูฬาฯ มณีติ โชตมานํ มกุฏํ ตสฺส อตฺถีติ สิโข, จกฺกวตฺติโน เอกนามกา ปญฺเจว จกฺกวตฺติโน อาสุํ อเหสุนฺติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

นิปนฺนญฺชลิกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

4. อโธปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

อภิภู นาม โส ภิกฺขูติอาทิกํ อายสฺมโต อโธปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สิขิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา อปรภาเค กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ตํ ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ปญฺจาภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภี อิทฺธีสุ จ วสีภาวํ ปตฺวา หิมวนฺตสฺมิํ ปฏิวสติฯ ตสฺส สิขิสฺส ภควโต อภิภู นาม อคฺคสาวโก วิเวกาภิรโต หิมวนฺตมคมาสิฯ อถ โส ตาปโส ตํ อคฺคสาวกตฺเถรํ ทิสฺวา เถรสฺส ฐิตปพฺพตํ อารุหนฺโต ปพฺพตสฺส เหฏฺฐาตลโต สุคนฺธานิ วณฺณสมฺปนฺนานิ สตฺต ปุปฺผานิ คเหตฺวา ปูเชสิฯ อถ โส เถโร ตสฺสานุโมทนมกาสิฯ โสปิ ตาปโส สกสฺสมํ อคมาสิฯ ตตฺถ เอเกน อชคเรน ปีฬิโต อปรภาเค อปริหีนชฺฌาโน เตเนว อุปทฺทเวน อุปทฺทุโต กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน หุตฺวา พฺรหฺมสมฺปตฺติํ ฉกามาวจรสมฺปตฺติญฺจ อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ เขเปตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ โส อปรภาเค อตฺตโน กตปุญฺญนาเมน อโธปุปฺผิยตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[22] โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อภิภู นาม โส ภิกฺขูติอาทิมาหฯ ตตฺถ สีลสมาธีหิ ปเร อภิภวตีติ อภิภู, ขนฺธมาราทิมาเร อภิภวติ อชฺโฌตฺถรตีติ วา อภิภู, สสนฺตานปรสนฺตานคตกิเลเส อภิภวติ วิเหเสติ วิทฺธํเสตีติ วา อภิภูฯ ภิกฺขนสีโล ยาจนสีโลติ ภิกฺขุ, ฉินฺนภินฺนปฏธโรติ วา ภิกฺขุฯ อภิภู นาม อคฺคสาวโก โส ภิกฺขูติ อตฺโถ, สิขิสฺส ภควโต อคฺคสาวโกติ สมฺพนฺโธฯ

[27] อชคโร มํ ปีเฬสีติ ตถารูปํ สีลสมฺปนฺนํ ฌานสมฺปนฺนํ ตาปสํ ปุพฺเพ กตปาเปน เวเรน จ มหนฺโต อชครสปฺโป ปีเฬสิฯ โส เตเนว อุปทฺทเวน อุปทฺทุโต อปริหีนชฺฌาโน กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโณ อาสิฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

อโธปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ