8. โสณาเถรีคาถาวณฺณนา
ทส ปุตฺเต วิชายิตฺวาติอาทิกา โสณาย เถริยา คาถาฯ อยมฺปิ ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนิํ อารทฺธวีริยานํ ภิกฺขุนีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา, อธิการกมฺมํ กตฺวา สยมฺปิ ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา, ตโต จุตา กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺตา ปติกุลํ คตา ทส ปุตฺตธีตโร ลภิตฺวา พหุปุตฺติกาติ ปญฺญายิตฺถฯ สา สามิเก ปพฺพชิเต วยปฺปตฺเต ปุตฺตธีตโร ฆราวาเส ปติฏฺฐาเปตฺวา สพฺพํ ธนํ ปุตฺตานํ วิภชิตฺวา อทาสิ, น กิญฺจิ อตฺตโน ฐเปสิฯ ตํ ปุตฺตา จ ธีตโร จ กติปาหเมว อุปฏฺฐหิตฺวา ปริภวํ อกํสุฯ สา ‘‘กิํ มยฺหํ อิเมหิ ปริภวาย ฆเร วสนฺติยา’’ติ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิฯ ตํ ภิกฺขุนิโย ปพฺพาเชสุํฯ สา ลทฺธูปสมฺปทา ‘‘อหํ มหลฺลิกากาเล ปพฺพชิตฺวา อปฺปมตฺตาย ภวิตพฺพ’’นฺติ ภิกฺขุนีนํ วตฺตปฏิวตฺตํ กโรนฺตี ‘‘สพฺพรตฺติํ สมณธมฺมํ กริสฺสามี’’ติ เหฏฺฐาปาสาเท เอกถมฺภํ หตฺเถน คเหตฺวา ตํ อวิชหมานา สมณธมฺมํ กโรนฺตี จงฺกมมานาปิ ‘‘อนฺธกาเร ฐาเน รุกฺขาทีสุ ยตฺถ กตฺถจิ เม สีสํ ปฏิหญฺเญยฺยา’’ติ รุกฺขํ หตฺเถน คเหตฺวา ตํ อวิชหมานาว สมณธมฺมํ กโรติฯ ตโต ปฏฺฐาย สา อารทฺธวีริยตาย ปากฏา อโหสิฯ สตฺถา ตสฺสา ญาณปริปากํ ทิสฺวา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว โอภาสํ ผริตฺวา สมฺมุเข นิสินฺโน วิย อตฺตานํ ทสฺเสตฺวา –
‘‘โย จ วสฺสสตํ ชีเว, อปสฺสํ ธมฺมมุตฺตมํ;
เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย, ปสฺสโต ธมฺมมุตฺตม’’นฺติฯ (ธ. ป. 115) –
คาถํ อภาสิฯ สา คาถาปริโยสาเน อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถรี 2.3.220-243) –
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
‘‘ตทา เสฏฺฐิกุเล ชาตา, สุขิตา ปูชิตา ปิยา;
อุเปตฺวา ตํ มุนิวรํ, อสฺโสสิํ มธุรํ วจํฯ
‘‘อารทฺธวีริยานคฺคํ, วณฺเณสิ ภิกฺขุนิํ ชิโน;
ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, การํ กตฺวาน สตฺถุโนฯ
‘‘อภิวาทิย สมฺพุทฺธํ, ฐานํ ตํ ปตฺถยิํ ตทา;
อนุโมทิ มหาวีโร, สิชฺฌตํ ปณิธี ตวฯ
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
โสณาติ นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกาฯ
‘‘ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ
‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ;
สาวตฺถิยํ ปุรวเร, อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเนฯ
‘‘ยทา จ โยพฺพนปฺปตฺตา, คนฺตฺวา ปติกุลํ อหํ;
ทส ปุตฺตานิ อชนิํ, สุรูปานิ วิเสสโตฯ
