เตน วุตฺตํ – ‘‘ยาว กาสิชนปโท, สุงฺโก เม ตตฺตโก อหู’’ติฯ สา ปน กาสิสุงฺกปริมาณตาย กาสีติ สมญฺญํ ลภิฯ ตตฺถ เยภุยฺเยน มนุสฺสา สหสฺสํ ทาตุํ อสกฺโกนฺตา ตโต อุปฑฺฒํ ทตฺวา ทิวสภาคเมว รมิตฺวา คจฺฉนฺติ, เตสํ วเสนายํ อฑฺฒกาสีติ ปญฺญายิตฺถฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘ตํ กตฺวา เนคโม อคฺฆํ, อฑฺเฒนคฺฆํ ฐเปสิ ม’’นฺติฯ ตํ ปญฺจสตมตฺตํ ธนํ อคฺฆํ กตฺวา เนคโม นิคมวาสิชโน อิตฺถิรตนภาเวน อนคฺฆมฺปิ สมานํ อฑฺเฒน อคฺฆํ นิมิตฺตํ อฑฺฒกาสีติ สมญฺญาวเสน มํ ฐเปสิ, ตถา มํ โวหรีติ อตฺโถฯ

อถ นิพฺพินฺทหํ รูเปติ เอวํ รูปูปชีวินี หุตฺวา ฐิตาฯ อถ ปจฺฉา สาสนํ นิสฺสาย รูเป อหํ นิพฺพินฺทิํ ‘‘อิติปิ รูปํ อนิจฺจํ, อิติปิทํ รูปํ ทุกฺขํ, อสุภ’’นฺติ ปสฺสนฺตี ตตฺถ อุกฺกณฺฐิํฯ นิพฺพินฺทญฺจ วิรชฺชหนฺติ นิพฺพินฺทนฺตี จาหํ ตโต ปรํ วิราคํ อาปชฺชิํฯ นิพฺพินฺทคฺคหเณน เจตฺถ ตรุณวิปสฺสนํ ทสฺเสติ, วิราคคฺคหเณน พลววิปสฺสนํฯ ‘‘นิพฺพินฺทนฺโต วิรชฺชติ วิราคา วิมุจฺจตี’’ติ หิ วุตฺตํฯ มา ปุน ชาติสํสารํ, สนฺธาเวยฺยํ ปุนปฺปุนนฺติ อิมินา นิพฺพินฺทนวิรชฺชนากาเร นิทสฺเสติฯ ติสฺโส วิชฺชาติอาทินา เตสํ มตฺถกปฺปตฺติํ, ตํ วุตฺตนยเมวฯ

อฑฺฒกาสิเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จิตฺตาเถรีคาถาวณฺณนา

กิญฺจาปิ โขมฺหิ กิสิกาติอาทิกา จิตฺตาย เถริยา คาถาฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินนฺตี อิโต จตุนฺนวุติกปฺเป จนฺทภาคาย นทิยา ตีเร กินฺนรโยนิยํ นิพฺพตฺติฯ สา เอกทิวสํ เอกํ ปจฺเจกพุทฺธํ รุกฺขมูเล นิสินฺนํ ทิสฺวา ปสนฺนมานสา นฬปุปฺเผหิ ปูชํ กตฺวา วนฺทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ สา เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห คหปติมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ ราชคหปฺปเวสเน ปฏิลทฺธสทฺธา ปจฺฉา มหาปชาปติโคตมิยา สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา มหลฺลิกากาเล คิชฺฌกูฏปพฺพตํ อภิรุหิตฺวา สมณธมฺมํ กโรนฺตี วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน –