เมนู

3. เขมาเถรีคาถาวณฺณนา

ทหรา ตฺวํ รูปวตีติอาทิกา เขมาย เถริยา คาถาฯ อยํ กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร ปราธีนวุตฺติกา ปเรสํ ทาสี อโหสิฯ สา ปเรสํ เวยฺยาวจฺจกรเณน ชีวิกํ กปฺเปนฺตี เอกทิวสํ ปทุมุตฺตรสฺส สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส อคฺคสาวกํ สุชาตตฺเถรํ ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ตโย โมทเก ทตฺวา ตํทิวสเมว อตฺตโน เกเส วิสฺสชฺเชตฺวา เถรสฺส ทานํ ทตฺวา ‘‘อนาคเต มหาปญฺญา พุทฺธสฺส สาวิกา ภเวยฺย’’นฺติ ปตฺถนํ กตฺวา ยาวชีวํ กุสลกมฺเม อปฺปมตฺตา หุตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อนุกฺกเมน ฉกามสคฺเค, เตสํ เตสํ เทวราชูนํ มเหสิภาเวน อุปปนฺนา, มนุสฺสโลเกปิ อเนกวารํ จกฺกวตฺตีนํ มณฺฑลราชูนญฺจ มเหสิภาวํ อุปคตา มหาสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล มนุสฺสโลเก อุปฺปชฺชิตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา, สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสํเวคา ปพฺพชิตฺวา ทสวสฺสสหสฺสานิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺตี พหุสฺสุตา ธมฺมกถิกา หุตฺวา พหุชนสฺส ธมฺมกถนาทินา ปญฺญาสํวตฺตนิยกมฺมํ กตฺวา ตโต จวิตฺวา สุคตีสุเยว สํสรนฺตี อิมสฺมิํ กปฺเป ภควโต จ กกุสนฺธสฺส ภควโต จ โกณาคมนสฺส กาเล วิภวสมฺปนฺเน กุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา มหนฺตํ สงฺฆารามํ กาเรตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส นิยฺยาเทสิฯ

ภควโต ปน กสฺสปทสพลสฺส กาเล กิกิสฺส กาสิรญฺโญ สพฺพเชฏฺฐิกา สมณี นาม ธีตา หุตฺวา, สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสํเวคา อคาเรเยว ฐิตา, วีสติ วสฺสสหสฺสานิ โกมาริพฺรหฺมจริยํ จรนฺตี สมณคุตฺตาทีหิ อตฺตโน ภคินีหิ สทฺธิํ รมณียํ ปริเวณํ กาเรตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส นิยฺยาเทสิฯ เอวเมว ตตฺถ ตตฺถ ภเว อายตนคตํ อุฬารํ ปุญฺญกมฺมํ กตฺวา สุคตีสุเยว สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท มทฺทรฏฺเฐ สากลนคเร ราชกุเล นิพฺพตฺติฯ เขมาติสฺสา นามํ อโหสิ, สุวณฺณวณฺณา กญฺจนสนฺนิภตฺตจาฯ สา วยปฺปตฺตา พิมฺพิสารรญฺโญ เคหํ คตาฯ สตฺถริ เวฬุวเน วิหรนฺเต รูปมตฺตา หุตฺวา ‘‘รูเป โทสํ ทสฺเสตี’’ติ สตฺถุ ทสฺสนาย น คจฺฉติฯ

ราชา มนุสฺเสหิ เวฬุวนสฺส วณฺเณ ปกาสาเปตฺวา เทวิยา วิหารทสฺสนาย จิตฺตํ อุปฺปาเทสิฯ อถ เทวี ‘‘วิหารํ ปสฺสิสฺสามี’’ติ ราชานํ ปฏิปุจฺฉิฯ ราชา ‘‘วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถารํ อทิสฺวา อาคนฺตุํ น ลภิสฺสสี’’ติ วตฺวา ปุริสานํ สญฺญํ อทาสิ – ‘‘พลกฺกาเรนปิ เทวิํ ทสพลํ ทสฺเสถา’’ติฯ เทวี วิหารํ คนฺตฺวา ทิวสภาคํ เขเปตฺวา นิวตฺเตนฺตี สตฺถารํ อทิสฺวาว คนฺตุํ อารทฺธาฯ อถ นํ ราชปุริสา อนิจฺฉนฺติมฺปิ สตฺถุ สนฺติกํ นยิํสุฯ สตฺถา ตํ อาคจฺฉนฺติํ ทิสฺวา อิทฺธิยา เทวจฺฉราสทิสํ อิตฺถิํ นิมฺมินิตฺวา ตาลปณฺณํ คเหตฺวา พีชยมานํ อกาสิฯ เขมา เทวี ตํ ทิสฺวา จินฺเตสิ – ‘‘เอวรูปา นาม เทวจฺฉรปฏิภาคา อิตฺถิโย ภควโต อวิทูเร ติฏฺฐนฺติ, อหํ เอตาสํ ปริจาริกตายปิ นปฺปโหมิ, มนมฺปิ นิกฺการณา ปาปจิตฺตสฺส วเสน นฏฺฐา’’ติ นิมิตฺตํ คเหตฺวา ตเมว อิตฺถิํ โอโลกยมานา อฏฺฐาสิฯ