2. วาเสฏฺฐีเถรีคาถาวณฺณนา

ปุตฺตโสเกนหํ อฏฺฏาติอาทิกา วาเสฏฺฐิยา เถริยา คาถาฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินนฺตี อนุกฺกเมน สมฺภตวิโมกฺขสมฺภารา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เวสาลิยํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺตา มาตาปิตูหิ สมานชาติกสฺส กุลปุตฺตสฺส ทินฺนา ปติกุลํ คนฺตฺวา เตน สทฺธิํ สุขสํวาสํ วสนฺตี เอกํ ปุตฺตํ ลภิตฺวา ตสฺมิํ อาธาวิตฺวา ปริธาวิตฺวา วิจรณกาเล กาลํ กเต ปุตฺตโสเกน อฏฺฏิตา อุมฺมตฺติกา อโหสิฯ สา ญาตเกสุ สามิเก จ ติกิจฺฉํ กโรนฺเตสุ เตสํ อชานนฺตานํเยว ปลายิตฺวา ยโต ตโต ปริพฺภมนฺตี มิถิลานครํ สมฺปตฺตา ตตฺถทฺทส ภควนฺตํ อนฺตรวีถิยํ คจฺฉนฺตํ ทนฺตํ คุตฺตํ สํยตินฺทฺริยํ นาคํฯ ทิสฺวาน สห ทสฺสเนน พุทฺธานุภาวโต อปคตุมฺมาทา ปกติจิตฺตํ ปฏิลภิฯ อถสฺสา สตฺถา สํขิตฺเตน ธมฺมํ เทเสสิฯ สา ตํ ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสํเวคา สตฺถารํ ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา สตฺถุ อาณาย ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิตฺวา กตปุพฺพกิจฺจา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ฆเฏนฺตี วายมนฺตี ปริปกฺกญาณตาย น จิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺติํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา อุทานวเสน –

[133]

‘‘ปุตฺตโสเกนหํ อฏฺฏา, ขิตฺตจิตฺตา วิสญฺญินี;

นคฺคา ปกิณฺณเกสี จ, เตน เตน วิจาริหํฯ

[134]

‘‘วีถิสงฺการกูเฏสุ, สุสาเน รถิยาสุ จ;

อจริํ ตีณิ วสฺสานิ, ขุปฺปิปาสา สมปฺปิตาฯ

[135]

‘‘อถทฺทสาสิํ สุคตํ, นครํ มิถิลํ ปติ;

อทนฺตานํ ทเมตารํ, สมฺพุทฺธมกุโตภยํฯ

[136]

‘‘สจิตฺตํ ปฏิลทฺธาน, วนฺทิตฺวาน อุปาวิสิํ;

โส เม ธมฺมมเทเสสิ, อนุกมฺปาย โคตโมฯ

[137]

‘‘ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

ยุญฺชนฺตี สตฺถุวจเน, สจฺฉากาสิํ ปทํ สิวํฯ

[138]

‘‘สพฺเพ โสกา สมุจฺฉินฺนา, ปหีนา เอตทนฺติกา;

ปริญฺญาตา หิ เม วตฺถู, ยโต โสกาน สมฺภโว’’ติฯ –

อิมา คาถา อภาสิฯ

ตตฺถ อฏฺฏาติ อฏฺฏิตาฯ อยเมว วา ปาโฐ, อฏฺฏิตา ปีฬิตาติ อตฺโถฯ ขิตฺตจิตฺตาติ โสกุมฺมาเทน ขิตฺตหทยาฯ ตโต เอว ปกติสญฺญาย วิคเมน วิสญฺญินีฯ หิโรตฺตปฺปาภาวโต อปคตวตฺถตาย นคฺคาฯ วิธุตเกสตาย ปกิณฺณเกสีฯ เตน เตนาติ คาเมน คามํ นคเรน นครํ วีถิยา วีถิํ วิจริํ อหํฯ

อถาติ ปจฺฉา อุมฺมาทสํวตฺตนิยสฺส กมฺมสฺส ปริกฺขเยฯ