12. จนฺทาเถรีคาถาวณฺณนา

ทุคฺคตาหํ ปุเร อาสินฺติอาทิกา จนฺทาย เถริยา คาถาฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินนฺตี อนุกฺกเมน สมฺภตวิโมกฺขสมฺภารา ปริปกฺกญาณา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท อญฺญตรสฺมิํ พฺราหฺมณคาเม อปญฺญาตสฺส พฺราหฺมณสฺส เคเห ปฏิสนฺธิํ คณฺหิฯ ตสฺสา นิพฺพตฺติโต ปฏฺฐายํ ตํ กุลํ โภเคหิ ปริกฺขยํ คตํฯ สา อนุกฺกเมน วิญฺญุตํ ปตฺวา ทุกฺเขน ชีวติฯ อถ ตสฺมิํ เคเห อหิวาตโรโค อุปฺปชฺชิฯ เตนสฺสา สพฺเพปิ ญาตกา มรณพฺยสนํ ปาปุณิํสุฯ สา ญาติกฺขเย ชาเต อญฺญตฺถ ชีวิตุํ อสกฺโกนฺตี กปาลหตฺถา กุเล กุเล วิจริตฺวา ลทฺธลทฺเธน ภิกฺขาหาเรน ยาเปนฺตี เอกทิวสํ ปฏาจาราย เถริยา ภตฺตวิสฺสคฺคฏฺฐานํ อคมาสิฯ ภิกฺขุนิโย ตํ ทุกฺขิตํ ขุทฺทาภิภูตํ ทิสฺวาน สญฺชาตการุญฺญา ปิยสมุทาจาเรน สงฺคเหตฺวา ตตฺถ วิชฺชมาเนน อุปจารมโนหเรน อาหาเรน สนฺตปฺเปสุํฯ สา ตาสํ อาจารสีเล ปสีทิตฺวา เถริยา สนฺติกํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ ตสฺสา เถรี ธมฺมํ กเถสิฯ สา ตํ ธมฺมํ สุตฺวา สาสเน อภิปฺปสนฺนา สํสาเร จ สญฺชาตสํเวคา ปพฺพชิ ฯ ปพฺพชิตฺวา จ เถริยา โอวาเท ฐตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ภาวนํ อนุยุญฺชนฺตี กตาธิการตาย ญาณสฺส จ ปริปากํ คตตฺตา น จิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺติํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา –

[122]

‘‘ทุคฺคตาหํ ปุเร อาสิํ, วิธวา จ อปุตฺติกา;

วินา มิตฺเตหิ ญาตีหิ, ภตฺตโจฬสฺส นาธิคํฯ

[123]

‘‘ปตฺตํ ทณฺฑญฺจ คณฺหิตฺวา, ภิกฺขมานา กุลา กุลํ;

สีตุณฺเหน จ ฑยฺหนฺตี, สตฺต วสฺสานิ จาริหํฯ

[124]

‘‘ภิกฺขุนิํ ปุน ทิสฺวาน, อนฺนปานสฺส ลาภินิํ;

อุปสงฺกมฺมํ อโวจํ, ปพฺพชฺชํ อนคาริยํฯ

[125]

‘‘สา จ มํ อนุกมฺปาย, ปพฺพาเชสิ ปฏาจารา;

ตโต มํ โอวทิตฺวาน, ปรมตฺเถ นิโยชยิฯ

[126]

‘‘ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, อกาสิํ อนุสาสนิํ;

อโมโฆ อยฺยาโยวาโท, เตวิชฺชามฺหิ อนาสวา’’ติฯ –

อุทานวเสน อิมา คาถา อภาสิฯ

ตตฺถ ทุคฺคตาติ ทลิทฺทาฯ ปุเรติ ปพฺพชิตโต ปุพฺเพฯ ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย หิ อิธ ปุคฺคโล โภเคหิ อฑฺโฒ วา ทลิทฺโท วาติ น วตฺตพฺโพฯ คุเณหิ ปน อยํ เถรี อฑฺฒาเยวฯ เตนาห ‘‘ทุคฺคตาหํ ปุเร อาสิ’’นฺติฯ วิธวาติ ธโว วุจฺจติ สามิโก, ตทภาวา วิธวา, มตปติกาติ อตฺโถฯ อปุตฺติกาติ ปุตฺตรหิตาฯ วินา มิตฺเตหีติ มิตฺเตหิ พนฺธเวหิ จ ปริหีนา รหิตาฯ ภตฺตโจฬสฺส นาธิคนฺติ ภตฺตสฺส โจฬสฺส จ ปาริปูริํ นาธิคจฺฉิํ, เกวลํ ปน ภิกฺขาปิณฺฑสฺส ปิโลติกาขณฺฑสฺส จ วเสน ฆาสจฺฉาทนมตฺตเมว อลตฺถนฺติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห ‘‘ปตฺตํ ทณฺฑญฺจ คณฺหิตฺวา’’ติอาทิฯ