เมนู

ตตฺถ โย สพฺรหฺมจารีสุ คารวรหิโต, โส ยถา นิพฺพานา อารกา โหติ, ตถา ธมฺมราชสฺส สาสนโตปิ อารกา โหตีติ ทสฺเสติฯ พวฺโหทเกติ พหุอุทเกฯ สนฺติเก โหติ นิพฺพานนฺติ นิพฺพานํ ตสฺส สนฺติเก สมีเป เอว โหติฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ อิมา เอว จ เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณคาถา อเหสุํฯ

มหานาคตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. กุลฺลตฺเถรคาถาวณฺณนา

กุลฺโล สิวถิกนฺติอาทิกา อายสฺมโต กุลฺลตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ กุฏุมฺพิยกุเล นิพฺพตฺติตฺวา กุลฺโลติ ลทฺธนาโม วิญฺญุตํ ปตฺโต สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิฯ โส จ ราคจริตตฺตา ติพฺพราคชาติโก โหติฯ เตนสฺส อภิกฺขณํ กิเลสา จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐนฺติฯ อถสฺส สตฺถา จิตฺตาจารํ ญตฺวา อสุภกมฺมฏฺฐานํ ทตฺวา, ‘‘กุลฺล, ตยา อภิณฺหํ สุสาเน จาริกา จริตพฺพา’’ติ อาหฯ โส สุสานํ ปวิสิตฺวา อุทฺธุมาตกาทีนิ ตานิ ตานิ อสุภานิ ทิสฺวา ตํ มุหุตฺตํ อสุภมนสิการํ อุปฺปาเทตฺวา สุสานโต นิกฺขนฺตมตฺโตว กามราเคน อภิภุยฺยติฯ ปุน ภควา ตสฺส ตํ ปวตฺติํ ญตฺวา เอกทิวสํ ตสฺส สุสานฏฺฐานํ คตกาเล เอกํ ตรุณิตฺถิรูปํ อธุนา มตํ อวินฏฺฐจฺฉวิํ นิมฺมินิตฺวา ทสฺเสติฯ ตสฺส ตํ ทิฏฺฐมตฺตสฺส ชีวมานวิสภาควตฺถุสฺมิํ วิย สหสา ราโค อุปฺปชฺชติฯ อถ นํ สตฺถา ตสฺส เปกฺขนฺตสฺเสว นวหิ วณมุเขหิ ปคฺฆรมานาสุจิํ กิมิกุลากุลํ อติวิย พีภจฺฉํ ทุคฺคนฺธํ เชคุจฺฉํ ปฏิกฺกูลํ กตฺวา ทสฺเสสิฯ โส ตํ เปกฺขนฺโต วิรตฺตจิตฺโต หุตฺวา อฏฺฐาสิฯ อถสฺส ภควา โอภาสํ ผริตฺวา สติํ ชเนนฺโต –

‘‘อาตุรํ อสุจิํ ปูติํ, ปสฺส กุลฺล สมุสฺสยํ;

อุคฺฆรนฺตํ ปคฺฆรนฺตํ, พาลานํ อภินนฺทิต’’นฺติฯ –