20. สฏฺฐินิปาโต

1. มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรคาถาวณฺณนา

สฏฺฐินิปาเต อารญฺญิกาติอาทิกา อายสฺมโต มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? ตสฺส วตฺถุ ธมฺมเสนาปติวตฺถุมฺหิ วุตฺตเมวฯ เถโร หิ ปพฺพชิตทิวสโต สตฺตเม ทิวเส มคธรฏฺเฐ กลฺลวาลคามกํ อุปนิสฺสาย สมณธมฺมํ กโรนฺโต ถินมิทฺเธ โอกฺกนฺเต สตฺถารา – ‘‘โมคฺคลฺลาน, โมคฺคลฺลาน, มา, พฺราหฺมณ, อริยํ ตุณฺหีภาวํ ปมาโท’’ติอาทินา (สํ. นิ. 2.235) สํเวชิโต ถินมิทฺธํ วิโนเทตฺวา ภควตา วุจฺจมานํ ธาตุกมฺมฏฺฐานํ สุณนฺโต เอว วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา ปฏิปาฏิยา อุปริมคฺคตฺตยํ อุปคนฺตฺวา อคฺคผลกฺขเณ สาวกปารมีญาณสฺส มตฺถกํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.1.375-397) –

‘‘อโนมทสฺสี ภควา, โลกเชฏฺโฐ นราสโภ;

วิหาสิ หิมวนฺตมฺหิ, เทวสงฺฆปุรกฺขโตฯ

‘‘วรุโณ นาม นาเมน, นาคราชา อหํ ตทา;

กามรูปี วิกุพฺพามิ, มโหทธินิวาสหํฯ

‘‘สงฺคณิยํ คณํ หิตฺวา, ตูริยํ ปฏฺฐเปสหํ;

สมฺพุทฺธํ ปริวาเรตฺวา, วาเทสุํ อจฺฉรา ตทาฯ

‘‘วชฺชมาเนสุ ตูเรสุ, เทวา ตูรานิ วชฺชยุํ;

อุภินฺนํ สทฺทํ สุตฺวาน, พุทฺโธปิ สมฺปพุชฺฌถฯ

‘‘นิมนฺเตตฺวาน สมฺพุทฺธํ, สกํ ภวนุปาคมิํ;

อาสนํ ปญฺญเปตฺวาน, กาลมาโรจยิํ อหํฯ

‘‘ขีณาสวสหสฺเสหิ, ปริวุโต โลกนายโก;

โอภาเสนฺโต ทิสา สพฺพา, ภวนํ เม อุปาคมิฯ

‘‘อุปวิฏฺฐํ มหาวีรํ, เทวเทวํ นราสภํ;

สภิกฺขุสงฺฆํ ตปฺเปสิํ, อนฺนปาเนนหํ ตทาฯ