อปกฺกนฺโตว สติมา สมฺปชาโนหํ สมณสญฺญํ อุปฏฺฐเปตฺวา สติปฏฺฐานมนสิการวเสน สติมา, สมฺมเทว ธมฺมสภาวชานเนน สมฺปชาโน จ หุตฺวา เอกมนฺตํ อุปาวิสิํ, ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสีทิํฯ นิสินฺนสฺส จ ตโต เม มนสีกาโร, โยนิโส อุทปชฺชถาติอาทิ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวาติฯ

ราชทตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สุภูตตฺเถรคาถาวณฺณนา

อโยเคติอาทิกา อายสฺมโต สุภูตตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล พาราณสิยํ คหปติมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส สรเณสุ จ สีเลสุ จ ปติฏฺฐาย มาเส มาเส อฏฺฐกฺขตฺตุํ จตุชฺชาติยคนฺเธน สตฺถุ คนฺธกุฏิํ โอปุญฺชาเปสิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน สุคนฺธสรีโร หุตฺวา, อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท มคธรฏฺเฐ คหปติกุเล นิพฺพตฺติตฺวา สุภูโตติ ลทฺธนาโม วยปฺปตฺโต, นิสฺสรณชฺฌาสยตาย ฆราวาสํ ปหาย ติตฺถิเยสุ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ สารํ อลภนฺโต, สตฺถุ สนฺติเก อุปติสฺสโกลิตเสลาทิเก พหู สมณพฺราหฺมเณ ปพฺพชิตฺวา สามญฺญสุขํ อนุภวนฺเต ทิสฺวา สาสเน ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา อาจริยุปชฺฌาเย อาราเธตฺวา กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วิเวกวาสํ วสนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 2.55.272-308) –

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

‘‘อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน, พาตฺติํสวรลกฺขโณ;

พฺยามปฺปภาปริวุโต, รํสิชาลสโมตฺถโฏฯ

‘‘อสฺสาเสตา ยถา จนฺโท, สูริโยว ปภงฺกโร;

นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ, สาคโรว คุณากโรฯ