14. จุทฺทสกนิปาโต

1. ขทิรวนิยเรวตตฺเถรคาถาวณฺณนา

จุทฺทสกนิปาเต ยทา อหนฺติอาทิกา อายสฺมโต ขทิรวนิยเรวตตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? กามญฺจิมสฺส เถรสฺส คาถา เหฏฺฐา เอกกนิปาเต (เถรคา. อฏฺฐ. 1. ขทิรวนิยตฺเถรคาถาวณฺณนา) อาคตาฯ ตตฺถ ปนสฺส อตฺตโน ภาคิเนยฺเยสุ สติชนนมตฺตํ ทสฺสิตนฺติ ตสฺสา เอกกนิปาเต สงฺคโห กโตฯ อิมา ปน เถรสฺส ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย ยาว ปรินิพฺพานา ปฏิปตฺติปกาสิตา คาถา อิมสฺมิํ จุทฺทสกนิปาเต สงฺคหํ อาโรปิตาฯ ตตฺถ อฏฺฐุปฺปตฺติ เหฏฺฐา วุตฺตาเยวฯ อยํ ปน วิเสโส – เถโร กิร อรหตฺตํ ปตฺวา กาเลน กาลํ สตฺถุ ธมฺมเสนาปติปฺปภูตีนํ มหาเถรานญฺจ อุปฏฺฐานํ คนฺตฺวา กติปาหเมว ตตฺถ วสิตฺวา ขทิรวนเมว ปจฺจาคนฺตฺวา ผลสมาปตฺติสุเขน พฺรหฺมวิหาเรหิ จ วีตินาเมติฯ เอวํ คจฺฉนฺเต กาเล ชิณฺโณ วุฑฺโฒ วโย อนุปฺปตฺโต อโหสิฯ โส เอกทิวสํ พุทฺธุปฏฺฐานํ คจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค สาวตฺถิยา อวิทูเร อรญฺเญ วสิฯ เตน จ สมเยน โจรา นคเร กตกมฺมา อารกฺขมนุสฺเสหิ อนุพนฺธา ปลายนฺตา เถรสฺส สมีเป คหิตภณฺฑํ ฉฑฺเฑตฺวา ปลายิํสุฯ มนุสฺสา อนุธาวนฺตา เถรสฺส สมีเป ภณฺฑํ ทิสฺวา เถรํ พนฺธิตฺวา ‘‘โจโร’’ติ สญฺญาย คเหตฺวา รญฺโญ ทสฺเสสุํ, ‘‘อยํ, เทว, โจโร’’ติฯ ราชา เถรํ มุญฺจาเปตฺวา, ‘‘กิํ, ภนฺเต, ตุมฺเหหิ อิทํ โจริกกมฺมํ กตํ วา, โน วา’’ติ ปุจฺฉิฯ เถโร กิญฺจาปิ ชาติโต ปฏฺฐาย อตฺตนา ตาทิสํ น กตปุพฺพํ, ตํ ปพฺพชิตโต ปฏฺฐาย ปน อกตภาวสฺส, สพฺพโส กิเลสานํ สมุจฺฉินฺนตฺตา ตาทิสสฺส กรเณ อภพฺพตาย ปกาสนตฺถํ สมีเป ฐิตานํ ภิกฺขูนํ รญฺโญ จ ธมฺมํ เทเสนฺโต –

[645]

‘‘ยทา อหํ ปพฺพชิโต, อคารสฺมานคาริยํ;

นาภิชานามิ สงฺกปฺปํ, อนริยํ โทสสํหิตํฯ

[646]

‘‘‘อิเม หญฺญนฺตุ วชฺฌนฺตุ, ทุกฺขํ ปปฺโปนฺตุ ปาณิโน’;

สงฺกปฺปํ นาภิชานามิ, อิมสฺมิํ ทีฆมนฺตเรฯ

[647]