เมนู

5. สรภงฺคตฺเถรคาถาวณฺณนา

สเร หตฺเถหีติอาทิกา อายสฺมโต สรภงฺคตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห อญฺญตรสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, อนภิลกฺขิโตติสฺส กุลวํสาคตํ นามํ อโหสิฯ โส วยปฺปตฺโต กาเม ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา สรติณานิ สยเมว ภญฺชิตฺวา ปณฺณสาลํ กตฺวา วสติฯ ตโต ปฏฺฐาย สรภงฺโคติสฺส สมญฺญา อโหสิฯ อถ ภควา พุทฺธจกฺขุนา โลกํ โวโลเกนฺโต ตสฺส อรหตฺตูปนิสฺสยํ ทิสฺวา, ตตฺถ คนฺตฺวา, ธมฺมํ เทเสสิฯ โส ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปตฺวา ตตฺเถว วสติฯ อถสฺส ตาปสกาเล กตา ปณฺณสาลา ชิณฺณา ปลุคฺคา อโหสิฯ ตํ ทิสฺวา มนุสฺสา ‘‘กิสฺส, ภนฺเต, อิมํ กุฏิกํ น ปฏิสงฺขโรถา’’ติ อาหํสุฯ เถโร ‘‘กุฏิกา ยถา ตาปสกาเล กตา, อิทานิ ตถา กาตุํ น สกฺกา’’ติ ตํ สพฺพํ ปกาเสนฺโต –

[487]

‘‘สเร หตฺเถหิ ภญฺชิตฺวา, กตฺวาน กุฏิมจฺฉิสํ;

เตน เม สรภงฺโคติ, นามํ สมฺมุติยา อหุฯ

[488]

‘‘น มยฺหํ กปฺปเต อชฺช, สเร หตฺเถหิ ภญฺชิตุํ;

สิกฺขาปทา โน ปญฺญตฺตา, โคตเมน ยสสฺสินา’’ติฯ – ทฺเว คาถา อภาสิ;

ตตฺถ สเร หตฺเถหิ ภญฺชิตฺวาติ, ปุพฺเพ ตาปสกาเล สรติณานิ มม หตฺเถหิ ฉินฺทิตฺวา ติณกุฏิํ กตฺวา อจฺฉิสํ วสิํ, นิสีทิญฺเจว นิปชฺชิญฺจฯ เตนาติ กุฏิกรณตฺถํ สรานํ ภญฺชเนนฯ สมฺมุติยาติ อนฺวตฺถสมฺมุติยา สรภงฺโคติ, นามํ อหุ อโหสิฯ

น มยฺหํ กปฺปเต อชฺชาติ อชฺช อิทานิ อุปสมฺปนฺนสฺส มยฺหํ สเร สรติเณ หตฺเถหิ ภญฺชิตุํ น กปฺปเต น วฏฺฏติฯ กสฺมา? สิกฺขาปทา โน ปญฺญตฺตา, โคตเมน ยสสฺสินาติฯ เตน ยํ อมฺหากํ สตฺถารา สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, ตํ มยํ ชีวิตเหตุนาปิ นาติกฺกมามาติ ทสฺเสติฯ