เอวํ ปน วิทฺธํสมาโน โส ตฺวํ เวทยิตาสุ สพฺพาสุ เวทนาสุ วิคตจฺฉนฺทราโค อิเธว อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว สพฺพกิเลสทรถปริฬาหาภาเวน สีติภูโต นิพฺพุโต อตฺตโน ปรินิพฺพานกาลํ กงฺข อาคเมหีติ ฯ เอวํ สตฺถารา อนุปาทิเสสํ นิพฺพานํ ปาเปตฺวา เทสนาย กตาย เถโร เทสนาวสาเน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ อรหตฺตํ ปน ปตฺวา สตฺถารา เทสิตนิยาเมเนว อิมา คาถา อภาสิฯ ตา เอว อิมา คาถา เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณญฺจ ชาตาฯ

กาติยานตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. มิคชาลตฺเถรคาถาวณฺณนา

สุเทสิโตติอาทิกา อายสฺมโต มิคชาลตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ วิสาขาย มหาอุปาสิกาย ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, มิคชาโลติสฺส นามํ อโหสิฯ โส วิหารํ คนฺตฺวา อภิณฺหโส ธมฺมสฺสวเนน ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปตฺวา อญฺญํ พฺยากโรนฺโต –

[417]

‘‘สุเทสิโต จกฺขุมตา, พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนา;

สพฺพสํโยชนาตีโต, สพฺพวฏฺฏวินาสโนฯ

[418]

‘‘นิยฺยานิโก อุตฺตรโณ, ตณฺหามูลวิโสสโน;

วิสมูลํ อาฆาตนํ, เฉตฺวา ปาเปติ นิพฺพุติํฯ

[419]

‘‘อญฺญาณมูลเภทาย, กมฺมยนฺตวิฆาฏโน;

วิญฺญาณานํ ปริคฺคเห, ญาณวชิรนิปาตโนฯ

[420]

‘‘เวทนานํ วิญฺญาปโน, อุปาทานปฺปโมจโน;

ภวํ องฺคารกาสุํว, ญาเณน อนุปสฺสโนฯ

[421]

‘‘มหารโส สุคมฺภีโร, ชรามจฺจุนิวารโณ;

อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, ทุกฺขูปสมโน สิโวฯ

[422]

‘‘กมฺมํ กมฺมนฺติ ญตฺวาน, วิปากญฺจ วิปากโต;

ปฏิจฺจุปฺปนฺนธมฺมานํ, ยถาวาโลกทสฺสโน;

มหาเขมงฺคโม สนฺโต, ปริโยสานภทฺทโก’’ติฯ – อิมา คาถา อภาสิ;