10. ปุณฺณมาสตฺเถรคาถาวณฺณนา

วิหริ อเปกฺขนฺติ อายสฺมโต ปุณฺณมาสตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? โส กิร วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล จกฺกวากโยนิยํ นิพฺพตฺโต ภควนฺตํ คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อตฺตโน มุขตุณฺฑเกน สาลปุปฺผํ คเหตฺวา ปูชํ อกาสิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิโต สตฺตรเส กปฺเป อฏฺฐกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี ราชา อโหสิฯ อิมสฺมิํ ปน กปฺเป กสฺสปสฺส ภควโต สาสเน โอสกฺกมาเน กุฏุมฺพิยกุเล นิพฺพตฺติตฺวา ปพฺพชิตฺวา สมณธมฺมํ กตฺวา ตโต จุโต เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถินคเร สมิทฺธิสฺส นาม พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตสฺส ชาตทิวเส ตสฺมิํ เคเห สพฺพา ริตฺตกุมฺภิโย สุวณฺณมาสานํ ปุณฺณา อเหสุํฯ เตนสฺส ปุณฺณมาโสติ นามํ อกํสุฯ โส วยปฺปตฺโต พฺราหฺมณวิชฺชาสุ นิปฺผตฺติํ ปตฺวา วิวาหกมฺมํ กตฺวา เอกํ ปุตฺตํ ลภิตฺวา อุปนิสฺสยสมฺปนฺนตาย ฆราวาสํ ชิคุจฺฉนฺโต ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา ลทฺธูปสมฺปโท ปุพฺพกิจฺจสมฺปนฺโน จตุสจฺจกมฺมฏฺฐาเน ยุตฺตปฺปยุตฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.7.13-19) –

‘‘สินฺธุยา นทิยา ตีเร, จกฺกวาโก อหํ ตทา;

สุทฺธเสวาลภกฺโขหํ, ปาเปสุ จ สุสญฺญโตฯ

‘‘อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเส;

ตุณฺเฑน สาลํ ปคฺคยฺห, วิปสฺสิสฺสาภิโรปยิํฯ

‘‘ยสฺส สทฺธา ตถาคเต, อจลา สุปฺปติฏฺฐิตา;

เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ทุคฺคติํ โส น คจฺฉติฯ

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก;

วิหงฺคเมน สนฺเตน, สุพีชํ โรปิตํ มยาฯ

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิโรปยิํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ