เมนู

6. เมฬชินตฺเถรคาถาวณฺณนา

ยทาหํ ธมฺมมสฺโสสินฺติอาทิกา อายสฺมโต เมฬชินตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สุเมธสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส มธุรํ อาโมทผลํ อทาสิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท พาราณสิยํ ขตฺติยกุเล นิพฺพตฺติตฺวา เมฬชิโนติ ลทฺธนาโม วิชฺชาสิปฺเปสุ นิปฺผตฺติํ คโต ปณฺฑิโต พฺยตฺโต ทิสาสุ ปากโฏ อโหสิฯ โส ภควติ พาราณสิยํ อิสิปตเน วิหรนฺเต วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ตทเหว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 2.51.57-62) –

‘‘สหสฺสรํสี ภควา, สยมฺภู อปราชิโต;

วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน, โคจรายาภินิกฺขมิฯ

‘‘ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา, อุปคจฺฉิํ นราสภํ;

ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, อวฏํ อททิํ ผลํฯ

‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ ผลํ อททิํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํฯ

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อปรภาเค ภิกฺขูหิ, ‘‘อาวุโส, กิํ ตยา อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม อธิคโต’’ติ ปุฏฺโฐ สีหนาทํ นทนฺโต –

[131]

‘‘ยทาหํ ธมฺมมสฺโสสิํ, ภาสมานสฺส สตฺถุโน;

น กงฺขมภิชานามิ, สพฺพญฺญู อปราชิเตฯ

[132]

‘‘สตฺถวาเห มหาวีเร, สารถีนํ วรุตฺตเม;

มคฺเค ปฏิปทายํ วา, กงฺขา มยฺหํ น วิชฺชตี’’ติฯ – คาถาทฺวยํ อภาสิ;