6. กุมาปุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา

สาธุ สุตนฺติ อายสฺมโต กุมาปุตฺตตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปติ? โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อิโต เอกนวุเต กปฺเป อชินจมฺมวสโน ตาปโส หุตฺวา พนฺธุมตีนคเร ราชุยฺยาเน วสนฺโต วิปสฺสิํ ภควนฺตํ ปสฺสิตฺวา ปสนฺนมานโส ปาทพฺภญฺชนเตลํ อทาสิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺโตฯ ตโต ปฏฺฐาย สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท อวนฺติรฏฺเฐ เวฬุกณฺฏกนคเร คหปติกุเล นิพฺพตฺโตฯ ‘‘นนฺโท’’ติสฺส นามํ อกํสุฯ มาตา ปนสฺส กุมา นาม, เตน กุมาปุตฺโตติ ปญฺญายิตฺถฯ โส อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ลทฺธปฺปสาโท ปพฺพชิตฺวา กตปุพฺพกิจฺโจ ปริยนฺตปพฺพตปสฺเส สมณธมฺมํ กโรนฺโต วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุํ อสกฺโกนฺโต ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา กมฺมฏฺฐานํ โสเธตฺวา สปฺปายฏฺฐาเน วสนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ สจฺฉากาสิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 2.53.24-30) –

‘‘นคเร พนฺธุมติยา, ราชุยฺยาเน วสามหํ;

จมฺมวาสี ตทา อาสิํ, กมณฺฑลุธโร อหํฯ

‘‘อทฺทสํ วิมลํ พุทฺธํ, สยมฺภุํ อปราชิตํ;

ปธานํ ปหิตตฺตํ ตํ, ฌายิํ ฌานรตํ วสิํฯ

‘‘สพฺพกามสมิทฺธญฺจ, โอฆติณฺณมนาสวํ;

ทิสฺวา ปสนฺนสุมโน, อพฺภญฺชนมทาสหํฯ

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, อพฺภญฺชนมทาสหํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, อพฺภญฺชนสฺสิทํ ผลํฯ

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อรญฺเญ กายทฬฺหิพหุเล ภิกฺขู, ทิสฺวา เต โอวทนฺโต สาสนสฺส นิยฺยานิกภาวํ ปกาเสนฺโต ‘‘สาธุ สุตํ สาธุ จริตก’’นฺติ คาถํ อภาสิฯ