เมนู

10. ขลฺลาฏิยเปติวตฺถุวณฺณนา

กา นุ อนฺโตวิมานสฺมินฺติ อิทํ สตฺถริ สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต อญฺญตรํ ขลฺลาฏิยเปติํ อารพฺภ วุตฺตํฯ อตีเต กิร พาราณสิยํ อญฺญตรา รูปูปชีวินี อิตฺถี อภิรูปา ทสฺสนียา ปาสาทิกา ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย สมนฺนาคตา อติมโนหรเกสกลาปี อโหสิฯ ตสฺสา หิ เกสา นีลา ทีฆา ตนู มุทู สินิทฺธา เวลฺลิตคฺคา ทฺวิหตฺถคยฺหา วิสฏฺฐา ยาว เมขลา กลาปา โอลมฺพนฺติฯ ตํ ตสฺสา เกสโสภํ ทิสฺวา ตรุณชโน เยภุยฺเยน ตสฺสํ ปฏิพทฺธจิตฺโต อโหสิฯ อถสฺสา ตํ เกสโสภํ อสหมานา อิสฺสาปกตา กติปยา อิตฺถิโย มนฺเตตฺวา ตสฺสา เอว ปริจาริกทาสิํ อามิเสน อุปลาเปตฺวา ตาย ตสฺสา เกสูปปาตนํ เภสชฺชํ ทาเปสุํฯ สา กิร ทาสี ตํ เภสชฺชํ นฺหานิยจุณฺเณน สทฺธิํ ปโยเชตฺวา คงฺคาย นทิยา นฺหานกาเล ตสฺสา อทาสิ ฯ สา เตน เกสมูเลสุ เตเมตฺวา อุทเก นิมุชฺชิ , นิมุชฺชนมตฺเตเยว เกสา สมูลา ปริปติํสุ, สีสํ จสฺสา ติตฺตกลาพุสทิสํ อโหสิฯ อถ สา สพฺพโส วิลูนเกสา ลุญฺจิตมตฺถกา กโปตี วิย วิรูปา หุตฺวา ลชฺชาย อนฺโตนครํ ปวิสิตุํ อสกฺโกนฺตี วตฺเถน สีสํ เวเฐตฺวา พหินคเร อญฺญตรสฺมิํ ปเทเส วาสํ กปฺเปนฺตี กติปาหจฺจเยน อปคตลชฺชา ตโต นิวตฺเตตฺวา ติลานิ ปีเฬตฺวา เตลวณิชฺชํ สุราวณิชฺชญฺจ กโรนฺตี ชีวิกํ กปฺเปสิฯ สา เอกทิวสํ ทฺวีสุ ตีสุ มนุสฺเสสุ สุรามตฺเตสุ มหานิทฺทํ โอกฺกมนฺเตสุ สิถิลภูตานิ เตสํ นิวตฺถวตฺถานิ อวหริฯ

อเถกทิวสํ สา เอกํ ขีณาสวตฺเถรํ ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺตา อตฺตโน ฆรํ เนตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทาเปตฺวา เตลสํสฏฺฐํ โทณินิมฺมชฺชนิํ ปิญฺญากมทาสิฯ โส ตสฺสา อนุกมฺปาย ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิฯ สา ปสนฺนมานสา อุปริ ฉตฺตํ ธารยมานา อฏฺฐาสิฯ โส จ เถโร ตสฺสา จิตฺตํ ปหํเสนฺโต อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิฯ สา จ อิตฺถี อนุโมทนกาเลเยว ‘‘มยฺหํ เกสา ทีฆา ตนู สินิทฺธา มุทู เวลฺลิตคฺคา โหนฺตู’’ติ ปตฺถนมกาสิฯ

สา อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา มิสฺสกกมฺมสฺส ผเลน สมุทฺทมชฺเฌ กนกวิมาเน เอกิกา หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตสฺสา เกสา ปตฺถิตาการาเยว สมฺปชฺชิํสุฯ มนุสฺสานํ สาฏกาวหรเณน ปน นคฺคา อโหสิฯ สา ตสฺมิํ กนกวิมาเน ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชิตฺวา เอกํ พุทฺธนฺตรํ นคฺคาว หุตฺวา วีตินาเมสิฯ อถ อมฺหากํ ภควติ โลเก อุปฺปชฺชิตฺวา ปวตฺติตวรธมฺมจกฺเก อนุปุพฺเพน สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต สาวตฺถิวาสิโน สตฺตสตา วาณิชา สุวณฺณภูมิํ อุทฺทิสฺส นาวาย มหาสมุทฺทํ โอตริํสุฯ เตหิ อารุฬฺหา นาวา วิสมวาตเวคุกฺขิตฺตา อิโต จิโต จ ปริพฺภมนฺตี ตํ ปเทสํ อคมาสิฯ อถ สา วิมานเปตี สห วิมาเนน เตสํ อตฺตานํ ทสฺเสสิฯ ตํ ทิสฺวา เชฏฺฐวาณิโช ปุจฺฉนฺโต –

[58]

‘‘กา นุ อนฺโตวิมานสฺมิํ, ติฏฺฐนฺตี นูปนิกฺขมิ;

อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท, ปสฺสาม ตํ พหิฏฺฐิต’’นฺติฯ –

คาถมาห ฯ ตตฺถ กา นุ อนฺโตวิมานสฺมิํ ติฏฺฐนฺตีติ วิมานสฺส อนฺโต อพฺภนฺตเร ติฏฺฐนฺตี กา นุ ตฺวํ, กิํ มนุสฺสิตฺถี, อุทาหุ อมนุสฺสิตฺถีติ ปุจฺฉติฯ นูปนิกฺขมีติ วิมานโต น นิกฺขมิฯ อุปนิกฺขมสฺสุ, ภทฺเท, ปสฺสาม ตํ พหิฏฺฐิตนฺติ, ภทฺเท, ตํ มยํ พหิ ฐิตํ ปสฺสาม ทฏฺฐุกามมฺหา, ตสฺมา วิมานโต นิกฺขมสฺสุฯ ‘‘อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺทนฺเต’’ติ วา ปาโฐ, ภทฺทํ เต อตฺถูติ อตฺโถฯ

อถสฺส สา อตฺตโน พหิ นิกฺขมิสุํ อสกฺกุเณยฺยตํ ปกาเสนฺตี –

[59]

‘‘อฏฺฏียามิ หรายามิ, นคฺคา นิกฺขมิตุํ พหิ;

เกเสหมฺหิ ปฏิจฺฉนฺนา, ปุญฺญํ เม อปฺปกํ กต’’นฺติฯ –

คาถมาหฯ ตตฺถ อฏฺฏียามีติ นคฺคา หุตฺวา พหิ นิกฺขมิตุํ อฏฺฏิกา ทุกฺขิตา อมฺหิฯ หรายามีติ ลชฺชามิฯ เกเสหมฺหิ ปฏิจฺฉนฺนาติ เกเสหิ อมฺหิ อหํ ปฏิจฺฉาทิตา ปารุตสรีราฯ ปุญฺญํ เม อปฺปกํ กตนฺติ อปฺปกํ ปริตฺตํ มยา กุสลกมฺมํ กตํ, ปิญฺญากทานมตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ

อถสฺสา วาณิโช อตฺตโน อุตฺตริสาฏกํ ทาตุกาโม –-

[60]

‘‘หนฺทุตฺตรียํ ททามิ เต, อิทํ ทุสฺสํ นิวาสย;

อิทํ ทุสฺสํ นิวาเสตฺวา, เอหิ นิกฺขม โสภเน;

อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท, ปสฺสาม ตํ พหิฏฺฐิต’’นฺติฯ –

คาถมาห ฯ ตตฺถ หนฺทาติ คณฺหฯ อุตฺตรียนฺติ อุปสํพฺยานํ อุตฺตริสาฏกนฺติ อตฺโถฯ ททามิ เตติ ตุยฺหํ ททามิฯ อิทํ ทุสฺสํ นิวาสยาติ อิทํ มม อุตฺตริสาฏกํ ตฺวํ นิวาเสหิฯ โสภเนติ สุนฺทรรูเปฯ

เอวญฺจ ปน วตฺวา อตฺตโน อุตฺตริสาฏกํ ตสฺสา อุปเนสิ, สา ตถา ทิยฺยมานสฺส อตฺตโน อนุปกปฺปนียตญฺจ, ยถา ทิยฺยมานํ อุปกปฺปติ, ตญฺจ ทสฺเสนฺตี –

[61]

‘‘หตฺเถน หตฺเถ เต ทินฺนํ, น มยฺหํ อุปกปฺปติ;

เอเสตฺถุปาสโก สทฺโธ, สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโกฯ

[62]

‘‘เอตํ อจฺฉาทยิตฺวาน, มม ทกฺขิณมาทิส;

ตถาหํ สุขิตา เหสฺสํ, สพฺพกามสมิทฺธินี’’ติฯ –

คาถาทฺวยมาห ฯ ตตฺถ หตฺเถน หตฺเถ เต ทินฺนํ, น มยฺหํ อุปกปฺปตีติ, มาริส, ตว หตฺเถน มม หตฺเถ ตยา ทินฺนํ น มยฺหํ อุปกปฺปติ น วินิยุชฺชติ, อุปโภคโยคฺคํ น โหตีติ อตฺโถฯ เอเสตฺถุปาสโก สทฺโธติ เอโส รตนตฺตยํ อุทฺทิสฺส สรณคมเนน อุปาสโก กมฺมผลสทฺธาย จ สมนฺนาคตตฺตา สทฺโธ เอตฺถ เอตสฺมิํ ชนสมูเห อตฺถิฯ เอตํ อจฺฉาทยิตฺวาน, มม ทกฺขิณมาทิสาติ เอตํ อุปาสกํ มม ทิยฺยมานํ สาฏกํ ปริทหาเปตฺวา ตํ ทกฺขิณํ มยฺหํ อาทิส ปตฺติทานํ เทหิฯ ตถาหํ สุขิตา เหสฺสนฺติ ตถา กเต อหํ สุขิตา ทิพฺพวตฺถนิวตฺถา สุขปฺปตฺตา ภวิสฺสามีติฯ

ตํ สุตฺวา วาณิชา ตํ อุปาสกํ นฺหาเปตฺวา วิลิมฺเปตฺวา วตฺถยุเคน อจฺฉาเทสุํฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺตา สงฺคีติการา –

[63]

‘‘ตญฺจ เต นฺหาปยิตฺวาน, วิลิมฺเปตฺวาน วาณิชา;

วตฺเถหจฺฉาทยิตฺวาน, ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสุํฯ

[64]

‘‘สมนนฺตรานุทฺทิฏฺเฐ , วิปาโก อุทปชฺชถ;

โภชนจฺฉาทนปานียํ, ทกฺขิณาย อิทํ ผลํฯ

[65]

‘‘ตโต สุทฺธา สุจิวสนา, กาสิกุตฺตมธารินี;

หสนฺตี วิมานา นิกฺขมิ, ทกฺขิณาย อิทํ ผล’’นฺติฯ –

ติสฺโส คาถาโย อโวจุํฯ

[63] ตตฺถ นฺติ ตํ อุปาสกํฯ จ-สทฺโท นิปาตมตฺตํฯ เตติ เต วาณิชาติ โยชนาฯ วิลิมฺเปตฺวานาติ อุตฺตเมน คนฺเธน วิลิมฺเปตฺวาฯ วตฺเถหจฺฉาทยิตฺวานาติ วณฺณคนฺธรสสมฺปนฺนํ สพฺยญฺชนํ โภชนํ โภเชตฺวา นิวาสนํ อุตฺตรียนฺติ ทฺวีหิ วตฺเถหิ อจฺฉาเทสุํ, ทฺเว วตฺถานิ อทํสูติ อตฺโถฯ ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสุนฺติ ตสฺสา เปติยา ตํ ทกฺขิณํ อาทิสิํสุฯ

[64] สมนนฺตรานุทฺทิฏฺเฐติ อนู-ติ นิปาตมตฺตํ, ตสฺสา ทกฺขิณาย อุทฺทิฏฺฐสมนนฺตรเมวฯ

วิปาโก อุทปชฺชถาติ ตสฺสา เปติยา วิปาโก ทกฺขิณาย ผลํ อุปฺปชฺชิฯ กีทิโสติ เปตี อาห โภชนจฺฉาทนปานียนฺติฯ นานปฺปการํ ทิพฺพโภชนสทิสํ โภชนญฺจ นานาวิราควณฺณสมุชฺชลํ ทิพฺพวตฺถสทิสํ วตฺถญฺจ อเนกวิธํ ปานกญฺจ ทกฺขิณาย อิทํ อีทิสํ ผลํ อุทปชฺชถาติ โยชนาฯ

[65] ตโตติ ยถาวุตฺตโภชนาทิปฏิลาภโต ปจฺฉาฯ สุทฺธาติ นฺหาเนน สุทฺธสรีราฯ สุจิวสนาติ สุวิสุทฺธวตฺถนิวตฺถาฯ กาสิกุตฺตมธารินีติ กาสิกวตฺถโตปิ อุตฺตมวตฺถธารินีฯ หสนฺตีติ ‘‘ปสฺสถ ตาว ตุมฺหากํ ทกฺขิณาย อิทํ ผลวิเสส’’นฺติ ปกาสนวเสน หสมานา วิมานโต นิกฺขมิฯ

อถ เต วาณิชา เอวํ ปจฺจกฺขโต ปุญฺญผลํ ทิสฺวา อจฺฉริยพฺภุตจิตฺตชาตา ตสฺมิํ อุปาสเก สญฺชาตคารวพหุมานา กตญฺชลี ตํ ปยิรุปาสิํสุฯ โสปิ เต ธมฺมกถาย ภิยฺโยโสมตฺตาย ปสาเทตฺวา สรเณสุ จ สีเลสุ จ ปติฏฺฐาเปสิฯ เต ตาย วิมานเปติยา กตกมฺมํ –

[66]

‘‘สุจิตฺตรูปํ รุจิรํ, วิมานํ เต ปภาสติ;

เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข, กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ –

อิมาย คาถาย ปุจฺฉิํสุฯ ตตฺถ สุจิตฺตรูปนฺติ หตฺถิอสฺสอิตฺถิปุริสาทิวเสน เจว มาลากมฺมลตากมฺมาทิวเสน จ สุฏฺฐุ วิหิตจิตฺตรูปํฯ รุจิรนฺติ รมณียํ ทสฺสนียํฯ กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ กีทิสสฺส กมฺมสฺส, กิํ ทานมยสฺส อุทาหุ สีลมยสฺส อิทํ ผลนฺติ อตฺโถฯ

สา เตหิ เอวํ ปุฏฺฐา ‘‘มยา กตสฺส ปริตฺตกสฺส กุสลกมฺมสฺส ตาว อิทํ ผลํ, อกุสลกมฺมสฺส ปน อายติํ นิรเย เอทิสํ ภวิสฺสตี’’ติ ตทุภยํ อาจิกฺขนฺตี –

[67]

‘‘ภิกฺขุโน จรมานสฺส, โทณินิมฺมชฺชนิํ อหํ;

อทาสิํ อุชุภูตสฺส, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ

[68]

‘‘ตสฺส กมฺมสฺส กุสลสฺส, วิปากํ ทีฆมนฺตรํ;

อนุโภมิ วิมานสฺมิํ, ตญฺจ ทานิ ปริตฺตกํฯ

[69]

‘‘อุทฺธํ จตูหิ มาเสหิ, กาลํกิริยา ภวิสฺสติ;

เอกนฺตกฏุกํ โฆรํ, นิรยํ ปปติสฺสหํฯ

[70]

‘‘จตุกฺกณฺณํ จตุทฺวารํ, วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ;

อโยปาการปริยนฺตํ, อยสา ปฏิกุชฺชิตํฯ

[71]

‘‘ตสฺส อโยมยา ภูมิ, ชลิตา เตชสา ยุตา;

สมนฺตา โยชนสตํ, ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทาฯ

[72]

‘‘ตตฺถาหํ ทีฆมทฺธานํ, ทุกฺขํ เวทิสฺส เวทนํ;

ผลญฺจ ปาปกมฺมสฺส, ตสฺมา โสจามหํ ภุส’’นฺติฯ – คาถาโย อภาสิ;

[67] ตตฺถ ภิกฺขุโน จรมานสฺสาติ อญฺญตรสฺส ภินฺนกิเลสสฺส ภิกฺขุโน ภิกฺขาย จรนฺตสฺสฯ โทณินิมฺมชฺชนินฺติ วิสฺสนฺทมานเตลํ ปิญฺญากํฯ อุชุภูตสฺสาติ จิตฺตชิมฺหวงฺกกุฏิลภาวกรานํ กิเลสานํ อภาเวน อุชุภาวปฺปตฺตสฺสฯ วิปฺปสนฺเนน เจตสาติ กมฺมผลสทฺธาย สุฏฺฐุ ปสนฺเนน จิตฺเตนฯ

[68-69] ทีฆมนฺตรนฺติ ม-กาโร ปทสนฺธิกโร, ทีฆอนฺตรํ ทีฆกาลนฺติ อตฺโถฯ ตญฺจ ทานิ ปริตฺตกนฺติ ตญฺจ ปุญฺญผลํ วิปกฺกวิปากตฺตา กมฺมสฺส อิทานิ ปริตฺตกํ อปฺปาวเสสํ, น จิเรเนว อิโต จวิสฺสามีติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘อุทฺธํ จตูหิ มาเสหิ, กาลํกิริยา ภวิสฺสตี’’ติ จตูหิ มาเสหิ อุทฺธํ จตุนฺนํ มาสานํ อุปริ ปญฺจเม มาเส มม กาลํกิริยา ภวิสฺสตีติ ทสฺเสติฯ เอกนฺตกฏุกนฺติ เอกนฺเตเนว อนิฏฺฐฉผสฺสายตนิกภาวโต เอกนฺตทุกฺขนฺติ อตฺโถฯ โฆรนฺติ ทารุณํฯ นิรยนฺติ นตฺถิ เอตฺถ อโย สุขนฺติ กตฺวา ‘‘นิรย’’นฺติ ลทฺธนามํ นรกํฯ ปปติสฺสหนฺติ ปปหิสฺสามิ อหํฯ

[70] ‘‘นิรย’’นฺติ เจตฺถ อวีจิมหานิรยสฺส อธิปฺเปตตฺตา ตํ สรูปโต ทสฺเสตุํ ‘‘จตุกฺกณฺณ’’นฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ จตุกฺกณฺณนฺติ จตุกฺโกณํฯ จตุทฺวารนฺติ จตูสุ ทิสาสุ จตูหิ ทฺวาเรหิ ยุตฺตํฯ วิภตฺตนฺติ สุฏฺฐุ วิภตฺตํฯ

ภาคโสติ ภาคโตฯ มิตนฺติ ตุลิตํฯ อโยปาการปริยนฺตนฺติ อโยมเยน ปากาเรน ปริกฺขิตฺตํฯ อยสา ปฏิกุชฺชิตนฺติ อโยปฏเลเนว อุปริ ปิหิตํฯ

[71-72] เตชสา ยุตาติ สมนฺตโต สมุฏฺฐิตชาเลน มหตา อคฺคินา นิรนฺตรํ สมายุตชาลาฯ สมนฺตา โยชนสตนฺติ เอวํ ปน สมนฺตา พหิ สพฺพทิสาสุ โยชนสตํ โยชนานํ สตํฯ สพฺพทาติ สพฺพกาลํฯ ผริตฺวา ติฏฺฐตีติ พฺยาเปตฺวา ติฏฺฐติฯ ตตฺถาติ ตสฺมิํ มหานิรเยฯ เวทิสฺสนฺติ เวทิสฺสามิ อนุภวิสฺสามิฯ ผลญฺจ ปาปกมฺมสฺสาติ อิทํ อีทิสํ ทุกฺขานุภวนํ มหา เอวํ กตสฺส ปาปสฺส กมฺมสฺส ผลนฺติ อตฺโถฯ

เอวํ ตาย อตฺตนา กตกมฺมผเล อายติํ เนรยิกภเย จ ปกาสิเต โส อุปาสโก กรุณาสญฺโจทิตมานโส ‘‘หนฺทสฺสาหํ ปติฏฺฐา ภเวยฺย’’นฺติ จินฺเตตฺวา อาห – ‘‘เทวเต, ตฺวํ มยฺหํ เอกสฺส ทานวเสน สพฺพกามสมิทฺธา อุฏฺฐารสมฺปตฺติยุตฺตา ชาตา, อิทานิ ปน อิเมสํ อุปาสกานํ ทานํ ทตฺวา สตฺถุ จ คุเณ อนุสฺสริตฺวา นิรยูปปตฺติโต มุจฺจิสฺสสี’’ติฯ สา เปตี หฏฺฐตุฏฺฐา ‘‘สาธู’’ติ วตฺวา เต ทิพฺเพน อนฺนปาเนน สนฺตปฺเปตฺวา ทิพฺพานิ วตฺถานิ นานาวิธานิ รตนานิ จ อทาสิ, ภควนฺตญฺจ อุทฺทิสฺส ทิพฺพํ ทุสฺสยุคํ เตสํ หตฺเถ ทตฺวา ‘‘อญฺญตรา, ภนฺเต, วิมานเปตี ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทตีติ สาวตฺถิํ คนฺตฺวา สตฺถารํ มม วจเนน วนฺทถา’’ติ วนฺทนญฺจ เปเสสิ, ตญฺจ นาวํ อตฺตโน อิทฺธานุภาเวน เตหิ อิจฺฉิตปฏฺฏนํ ตํ ทิวสเมว อุปเนสิฯ

อถ เต วาณิชา ตโต ปฏฺฏนโต อนุกฺกเมน สาวตฺถิํ ปตฺวา เชตวนํ ปวิสิตฺวา สตฺถุ ตํ ทุสฺสยุคํ ทตฺวา วนฺทนญฺจ นิเวเทตฺวา อาทิโต ปฏฺฐาย ตํ ปวตฺติํ ภควโต อาโรเจสุํฯ สตฺถา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺติํ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย วิตฺถาเรน ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา ชาตาฯ เต ปน อุปาสกา ทุติยทิวเส พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส มหาทานํ ทตฺวา ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสิํสุฯ สา จ ตโต เปตโลกโต จวิตฺวา วิวิธรตนวิชฺโชติเต ตาวติํสภวเน กนกวิมาเน อจฺฉราสหสฺสปริวารา นิพฺพตฺตีติฯ

ขลฺลาฏิยเปติวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. นาคเปตวตฺถุวณฺณนา

ปุรโตว เสเตน ปเลติ หตฺถินาติ อิทํ สตฺถริ เชตวเน วิหรนฺเต ทฺเว พฺราหฺมณเปเต อารมฺภ วุตฺตํฯ อายสฺมา กิร สํกิจฺโจ สตฺตวสฺสิโก ขุรคฺเคเยว อรหตฺตํ ปตฺวา สามเณรภูมิยํ ฐิโต ติํสมตฺเตหิ ภิกฺขูหิ สทฺธิํ อรญฺญายตเน วสนฺโต เตสํ ภิกฺขูนํ ปญฺจนฺนํ โจรสตานํ หตฺถโต อาคตํ มรณมฺปิ พาหิตฺวา เต จ โจเร ทเมตฺวา ปพฺพาเชตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิฯ สตฺถา เตสํ ภิกฺขูนํ ธมฺมํ เทเสสิ, เทสนาวสาเน เต ภิกฺขู อรหตฺตํ ปาปุณิํสุฯ อถายสฺมา สํกิจฺโจ ปริปุณฺณวสฺโส ลทฺธูปสมฺปโท เตหิ ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธิํ พาราณสิํ คนฺตฺวา อิสิปตเน วิหาสิฯ มนุสฺสา เถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานสา วีถิปฏิปาฏิยา วคฺควคฺคา หุตฺวา อาคนฺตุกทานํ อทํสุฯ ตตฺถ อญฺญตโร อุปาสโก มนุสฺเส นิจฺจภตฺเต สมาทเปสิ, เต ยถาพลํ นิจฺจภตฺตํ ปฏฺฐเปสุํฯ

เตน จ สมเยน พาราณสิยํ อญฺญตรสฺส มิจฺฉาทิฏฺฐิกสฺส พฺราหฺมณสฺส ทฺเว ปุตฺตา เอกา จ ธีตา อเหสุํฯ เตสุ เชฏฺฐปุตฺโต ตสฺส อุปาสกสฺส มิตฺโต อโหสิฯ โส ตํ คเหตฺวา อายสฺมโต สํกิจฺจสฺส สนฺติกํ อคมาสิฯ อายสฺมา สํกิจฺโจ ตสฺส ธมฺมํ เทเสสิฯ โส มุทุจิตฺโต อโหสิฯ อถ นํ โส อุปาสโก อาห – ‘‘ตฺวํ เอกสฺส ภิกฺขุโน นิจฺจภตฺตํ เทหี’’ติ ฯ ‘‘อนาจิณฺณํ อมฺหากํ พฺราหฺมณานํ สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ นิจฺจภตฺตทานํ, ตสฺมา นาหํ ทสฺสามี’’ติฯ ‘‘กิํ มยฺหมฺปิ ภตฺตํ น ทสฺสสี’’ติ? ‘‘กถํ น ทสฺสามี’’ติ อาหฯ ‘‘ยทิ เอวํ ยํ มยฺหํ เทสิ, ตํ เอกสฺส ภิกฺขุสฺส เทหี’’ติฯ โส ‘‘สาธู’’ติ ปฏิสฺสุณิตฺวา ทุติยทิวเส ปาโตว วิหารํ คนฺตฺวา เอกํ ภิกฺขุํ อาเนตฺวา โภเชสิฯ

เอวํ คจฺฉนฺเต กาเล ภิกฺขูนํ ปฏิปตฺติํ ทิสฺวา ธมฺมญฺจ สุณิตฺวา ตสฺส กนิฏฺฐภาตา จ ภคินี จ สาสเน อภิปฺปสนฺนา ปุญฺญกมฺมรตา จ อเหสุํฯ เอวํ เต ตโย ชนา ยถาวิภวํ ทานานิ เทนฺตา สมณพฺราหฺมเณ สกฺกริํสุ ครุํ กริํสุ มาเนสุํ ปูเชสุํฯ