9. มหาเปสการเปติวตฺถุวณฺณนา

คูถญฺจ มุตฺตํ รุหิรญฺจ ปุพฺพนฺติ อิทํ สตฺถริ สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต อญฺญตรํ เปสการเปติํ อารพฺภ วุตฺตํฯ ทฺวาทสมตฺตา กิร ภิกฺขู สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วสนโยคฺคฏฺฐานํ วีมํสนฺตา อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย อญฺญตรํ ฉายูทกสมฺปนฺนํ รมณียํ อรญฺญายตนํ ตสฺส จ นาติทูเร นาจฺจาสนฺเน โคจรคามํ ทิสฺวา ตตฺถ เอกรตฺติํ วสิตฺวา ทุติยทิวเส คามํ ปิณฺฑาย ปวิสิํสุฯ ตตฺถ เอกาทส เปสการา ปฏิวสนฺติ, เต เต ภิกฺขู ทิสฺวา สญฺชาตโสมนสฺสา หุตฺวา อตฺตโน อตฺตโน เคหํ เนตฺวา ปณีเตน อาหาเรน ปริวิสิตฺวา อาหํสุ ‘‘กุหิํ, ภนฺเต, คจฺฉถา’’ติ? ‘‘ยตฺถ อมฺหากํ ผาสุกํ, ตตฺถ คมิสฺสามา’’ติฯ ‘‘ยทิ เอวํ, ภนฺเต, อิเธว วสิตพฺพ’’นฺติ วสฺสูปคมนํ ยาจิํสุฯ ภิกฺขู สมฺปฏิจฺฉิํสุฯ อุปาสกา เตสํ ตตฺถ อรญฺญกุฏิกาโย กาเรตฺวา อทํสุฯ ภิกฺขู ตตฺถ วสฺสํ อุปคจฺฉิํสุฯ

ตตฺถ เชฏฺฐกเปสกาโร ทฺเว ภิกฺขู จตูหิ ปจฺจเยหิ สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐหิ, อิตเร เอเกกํ ภิกฺขุํ อุปฏฺฐหิํสุฯ เชฏฺฐกเปสการสฺส ภริยา อสฺสทฺธา อปฺปสนฺนา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา มจฺฉรินี ภิกฺขู น สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐาติฯ โส ตํ ทิสฺวา ตสฺสาเยว กนิฏฺฐภคินิํ อาเนตฺวา อตฺตโน เคเห อิสฺสริยํ นิยฺยาเทสิฯ สา สทฺธา ปสนฺนา หุตฺวา สกฺกจฺจํ ภิกฺขู ปฏิชคฺคิฯ เต สพฺเพ เปสกาโร วสฺสํ วุตฺถานํ ภิกฺขูนํ เอเกกสฺส เอเกกํ สาฏกมทํสุฯ ตตฺถ มจฺฉรินี เชฏฺฐเปสการสฺส ภริยา ปทุฏฺฐจิตฺตา อตฺตโน สามิกํ ปริภาสิ – ‘‘ยํ ตยา สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ ทานํ ทินฺนํ อนฺนปานํ, ตํ เต ปรโลเก คูถมุตฺตํ ปุพฺพโลหิตญฺจ หุตฺวา นิพฺพตฺตตุ, สาฏกา จ ชลิตา อโยมยปฏฺฏา โหนฺตู’’ติฯ

ตตฺถ เชฏฺฐเปสกาโร อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา วิญฺฌาฏวิยํ อานุภาวสมฺปนฺนา รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตสฺส ปน กทริยา ภริยา กาลํ กตฺวา ตสฺเสว วสนฏฺฐานสฺส อวิทูเร เปตี หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ สา นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปา ชิฆจฺฉาปิปาสาภิภูตา ตสฺส ภูมเทวสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อาห – ‘‘อหํ, สามิ, นิจฺโจฬา อติวิย ชิฆจฺฉาปิปาสาภิภูตา วิจรามิ, เทหิ เม วตฺถํ อนฺนปานญฺจา’’ติฯ โส ตสฺสา ทิพฺพํ อุฬารํ อนฺนปานํ อุปเนสิฯ ตํ ตาย คหิตมตฺตเมว คูถมุตฺตํ ปุพฺพโลหิตญฺจ สมฺปชฺชติ, สาฏกญฺจ ทินฺนํ ตาย ปริทหิตํ ปชฺชลิตํ อโยมยปฏฺฏํ โหติฯ สา มหาทุกฺขํ อนุภวนฺตี ตํ ฉฑฺเฑตฺวา กนฺทนฺตี วิจรติฯ