เมนู

3. นนฺทกเปตวตฺถุวณฺณนา

ราชา ปิงฺคลโก นามาติ อิทํ นนฺทกเปตวตฺถุฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? สตฺถุ ปรินิพฺพานโต วสฺสสตทฺวยสฺส อจฺจเยน สุรฏฺฐวิสเย ปิงฺคโล นาม ราชา อโหสิฯ ตสฺส เสนาปติ นนฺทโก นาม มิจฺฉาทิฏฺฐี วิปรีตทสฺสโน ‘‘นตฺถิ ทินฺน’’นฺติอาทินา มิจฺฉาคาหํ ปคฺคยฺห วิจริฯ ตสฺส ธีตา อุตฺตรา นาม อุปาสิกา ปติรูเป กุเล ทินฺนา อโหสิฯ นนฺทโก ปน กาลํ กตฺวา วิญฺฌาฏวิยํ มหติ นิคฺโรธรุกฺเข เวมานิกเปโต หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตสฺมิํ กาลกเต อุตฺตรา สุจิสีตลคนฺโธทกปูริตํ ปานียฆฏํ กุมฺมาสาภิสงฺขเตหิ วณฺณคนฺธรสสมฺปนฺเนหิ ปูเวหิ ปริปุณฺณสราวกญฺจ อญฺญตรสฺส ขีณาสวตฺเถรสฺส ทตฺวา ‘‘อยํ ทกฺขิณา มยฺหํ ปิตุ อุปกปฺปตู’’ติ อุทฺทิสิ, ตสฺส เตน ทาเนน ทิพฺพปานียํ อปริมิตา จ ปูวา ปาตุภวิํสุฯ ตํ ทิสฺวา โส เอวํ จินฺเตสิ – ‘‘ปาปกํ วต มยา กตํ, ยํ มหาชโน ‘นตฺถิ ทินฺน’นฺติอาทินา มิจฺฉาคาหํ คาหิโตฯ อิทานิ ปน ปิงฺคโล ราชา ธมฺมาโสกสฺส รญฺโญ โอวาทํ ทาตุํ คโต, โส ตํ ตสฺส ทตฺวา อาคมิสฺสติ, หนฺทาหํ นตฺถิกทิฏฺฐิํ วิโนเทสฺสามี’’ติฯ น จิเรเนว จ ปิงฺคโล ราชา ธมฺมาโสกสฺส รญฺโญ โอวาทํ ทตฺวา ปฏินิวตฺตนฺโต มคฺคํ ปฏิปชฺชิฯ

อถ โส เปโต อตฺตโน วสนฏฺฐานาภิมุขํ ตํ มคฺคํ นิมฺมินิฯ ราชา ฐิตมชฺฌนฺหิเก สมเย เตน มคฺเคน คจฺฉติฯ ตสฺส คฉนฺตสฺส ปุรโต มคฺโค ทิสฺสติ, ปิฏฺฐิโต ปนสฺส อนฺตรธายติฯ สพฺพปจฺฉโต คจฺฉนฺโต ปุริโส มคฺคํ อนฺตรหิตํ ทิสฺวา ภีโต วิสฺสรํ วิรวนฺโต ธาวิตฺวา รญฺโญ อาโรเจสิ, ตํ สุตฺวา ราชา ภีโต สํวิคฺคมานโส หตฺถิกฺขนฺเธ ฐตฺวา จตสฺโส ทิสา โอโลเกนฺโต เปตสฺส วสนนิคฺโรธรุกฺขํ ทิสฺวา ตทภิมุโข อคมาสิ สทฺธิํ จตุรงฺคินิยา เสนายฯ อถานุกฺกเมน รญฺเญ ตํ ฐานํ ปตฺเต เปโต สพฺพาภรณวิภูสิโต ราชานํ อุปสงฺกมิตฺวา ปฏิสนฺถารํ กตฺวา ปูเว จ ปานียญฺจ ทาเปสิฯ ราชา สปริชโน นฺหตฺวา ปูเว ขาทิตฺวา ปานียํ ปิวิตฺวา ปฏิปฺปสฺสทฺธมคฺคกิลมโถ ‘‘เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ’’ติอาทินา เปตํ ปุจฺฉิฯ เปโต อาทิโต ปฏฺฐาย อตฺตโน ปวตฺติํ อาจิกฺขิตฺวา ราชานํ มิจฺฉาทสฺสนโต วิโมเจตฺวา สรเณสุ สีเลสุ จ ปติฏฺฐาเปสิฯ ตมตฺถํ ทสฺเสตุํ สงฺคีติการา –

[658]

‘‘ราชา ปิงฺคลโก นาม, สุรฏฺฐานํ อธิปติ อหุ;

โมริยานํ อุปฏฺฐานํ คนฺตฺวา, สุรฏฺฐํ ปุนราคมาฯ

[659]

‘‘อุณฺเห มชฺฌนฺหิเก กาเล, ราชา ปงฺกํ อุปาคมิ;

อทฺทส มคฺคํ รมณียํ, เปตานํ ตํ วณฺณุปถํฯ