ตหิํ เวทนียนฺติ ตสฺมิํ วิมาเน ตาย สทฺธิํ เวทิตพฺพสุขวิปากํ กุสลกมฺมํฯ สหพฺยตนฺติ สหภาวํฯ โส มาณโว ตสฺสา สหพฺยตํ อุปปชฺชีติ โยชนาฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

เอวํ เตสุ ตตฺถ จิรกาลํ ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวนฺเตสุ ปุริโส กมฺมสฺส ปริกฺขเยน กาลมกาสิ, อิตฺถี ปน อตฺตโน ปุญฺญกมฺมสฺส เขตฺตงฺคตภาเวน เอกํ พุทฺธนฺตรํ ตตฺถ ปริปุณฺณํ กตฺวา วสิฯ อถ อมฺหากํ ภควติ โลเก อุปฺปชฺชิตฺวา ปวตฺติตวรธมฺมจกฺเก อนุกฺกเมน เชตวเน วิหรนฺเต อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เอกทิวสํ ปพฺพตจาริกํ จรมาโน ตํ วิมานญฺจ วิมานเปติญฺจ ทิสฺวา ‘‘เวฬุริยถมฺภํ รุจิรํ ปภสฺสร’’นฺติอาทิกาหิ คาถาหิ ปุจฺฉิฯ สา จสฺส อาทิโต ปฏฺฐาย สพฺพํ อตฺตโน ปวตฺติํ อาโรเจสิฯ ตํ สุตฺวา เถโร สาวตฺถิํ อาคนฺตฺวา ภควโต อาโรเจสิฯ ภควา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺติํ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิฯ ตํ สุตฺวา มหาชโน ทานาทิปุญฺญธมฺมนิรโต อโหสีติฯ

รถการเปติวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ภุสเปตวตฺถุวณฺณนา

ภุสานิ เอโก สาลิํ ปุนาปโรติ อิทํ สตฺถริ สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต จตฺตาโร เปเต อารพฺภ วุตฺตํฯ สาวตฺถิยา กิร อวิทูเร อญฺญตรสฺมิํ คามเก เอโก กูฏวาณิโช กูฏมานาทีหิ ชีวิกํ กปฺเปสิฯ โส สาลิปลาเป คเหตฺวา ตมฺพมตฺติกาย ปริภาเวตฺวา ครุตเร กตฺวา รตฺตสาลิหิ สทฺธิํ มิสฺเสตฺวา วิกฺกิณิฯ ตสฺส ปุตฺโต ‘‘ฆรํ อาคตานํ มม มิตฺตสุหชฺชานํ สมฺมานํ น กโรตี’’ติ กุปิโต ยุคจมฺมํ คเหตฺวา มาตุสีเส ปหารมทาสิฯ ตสฺส สุณิสา สพฺเพสํ อตฺถาย ฐปิตมํสํ โจริกาย ขาทิตฺวา ปุน เตหิ อนุยุญฺชิยมานา ‘‘สเจ มยา ตํ มํสํ ขาทิตํ, ภเว ภเว อตฺตโน ปิฏฺฐิมํสํ กนฺติตฺวา ขาเทยฺย’’นฺติ สปถมกาสิฯ ภริยา ปนสฺส กิญฺจิเทว อุปกรณํ ยาจนฺตานํ ‘‘นตฺถี’’ติ วตฺวา เตหิ นิปฺปีฬิยมานา ‘‘สเจ สนฺตํ นตฺถีติ วทามิ, ชาตชาตฏฺฐาเน คูถภกฺขา ภเวยฺย’’นฺติ มุสาวาเทน สปถมกาสิฯ