เมนู

โสปิ ตสฺส อิมาหิ คาถาหิ พฺยากาสิ –

[1097] ‘‘โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน…เป.… ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ

[1098]

‘‘อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต, ทิสฺวาน สมเณ สีลวนฺเต;

สมฺปนฺนวิชฺชาจรเณ ยสสฺสี, พหุสฺสุเต ตณฺหกฺขยูปปนฺเน;

อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต, สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสิํฯ

[1099]

‘‘เตน เมตาทิโส วณฺโณ…เป.…

วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ

[1094] ตตฺถ สุกุณฺฑลีติ สุนฺทเรหิ กุณฺฑเลหิ อลงฺกตกณฺโณฯ ‘‘สกุณฺฑลี’’ติปิ ปาโฐ, สทิสํ กุณฺฑลํ สกุณฺฑลํ, ตํ อสฺส อตฺถีติ สกุณฺฑลี, ยุตฺตกุณฺฑลี อญฺญมญฺญญฺจ ตุยฺหญฺจ อนุจฺฉวิกกุณฺฑลีติ อตฺโถฯ กปฺปิตเกสมสฺสูติ สมฺมากปฺปิตเกสมสฺสุฯ อามุตฺตหตฺถาภรโณติ ปฏิมุกฺกองฺคุลิยาทิหตฺถาภรโณฯ

[1098] ตณฺหกฺขยูปปนฺเนติ ตณฺหกฺขยํ อรหตฺตํ, นิพฺพานเมว วา อุปคเต, อธิคตวนฺเตติ อตฺโถฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

ปฐมกุณฺฑลีวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ทุติยกุณฺฑลีวิมานวณฺณนา

อลงฺกโต มลฺยธโร สุวตฺโถติ ทุติยกุณฺฑลีวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเนฯ เตน สมเยน ทฺเว อคฺคสาวกา กาสีสุ ชนปทจาริกํ จรนฺตาติอาทิ สพฺพํ อนนฺตรสทิสเมวฯ

[1101]

‘‘อลงฺกโต มลฺยธโร สุวตฺโถ, สุกุณฺฑลี กปฺปิตเกสมสฺสุ;

อามุตฺตหตฺถาภรโณ ยสสฺสี, ทิพฺเพ วิมานมฺหิ ยถาปิ จนฺทิมาฯ

[1102]

‘‘ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคุํ;

อฏฺฐฏฺฐกา สิกฺขิตา สาธุรูปา;

ทิพฺพา จ กญฺญา ติทสจรา อุฬารา, นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติฯ

[1103]

‘‘เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว…เป.…

วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ – ปุจฺฉิ;

[1104]

‘‘โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน…เป.… ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ

[1105]

‘‘อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต, ทิสฺวาน สมเณ สาธุรูเป;

สมฺปนฺนวิชฺชาจรเณ ยสสฺสี, พหุสฺสุเต สีลวนฺเต ปสนฺเน;

อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต, สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสิํฯ

[1106]

‘‘เตน เมตาทิโส วณฺโณ…เป.…

วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ

คาถาสุปิ อปุพฺพํ นตฺถิฯ

ทุติยกุณฺฑลีวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. (อุตฺตร) ปายาสิวิมานวณฺณนา

ยา เทวราชสฺส สภา สุธมฺมาติ อุตฺตรวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควติ ปรินิพฺพุเต ธาตุวิภาเค จ กเต ตตฺถ ตตฺถ ถูเปสุ ปติฏฺฐาปิยมาเนสุ ธมฺมวินยํ สงฺคายิตุํ อุจฺจินิตฺวา คหิเตสุ มหากสฺสปปฺปมุเขสุ มหาเถเรสุ ยาว วสฺสูปคมนา อญฺเญสุ จ เถเรสุ อตฺตโน อตฺตโน ปริสาย สทฺธิํ ตตฺถ ตตฺถ วสนฺเตสุ อายสฺมา กุมารกสฺสโป ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธิํ เสตพฺยนครํ คนฺตฺวา สิํสปาวเน วสิฯ อถ ปายาสิ ราชญฺโญ เถรสฺส ตตฺถ วสนภาวํ สุตฺวา มหตา ชนกาเยน ปริวุโต ตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปฏิสนฺถารํ กตฺวา นิสินฺโน อตฺตโน ทิฏฺฐิคตํ ปเวเทสิฯ อถ นํ เถโร จนฺทิมสูริยูทาหรณาทีหิ ปรโลกสฺส อตฺถิภาวํ ปกาเสนฺโต อเนกวิหิตเหตูปมาลงฺกตํ ทิฏฺฐิคณฺฐิวินิเวฐนํ นานานยวิจิตฺตํ ปายาสิสุตฺตํ (ที. นิ. 2.406 อาทโย) เทเสตฺวา ตํ ทิฏฺฐิสมฺปทายํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

โส วิสุทฺธทิฏฺฐิโก หุตฺวา สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกาทีนํ ทานํ เทนฺโต อนุฬารชฺฌาสยตาย ลูขํ อทาสิ ฆาสจฺฉาทนมตฺตํ กณาชกํ พิลงฺคทุติยํ สาณานิ จ วตฺถานิ ฯ เอวํ ปน อสกฺกจฺจทานํ ทตฺวา กายสฺส เภทา หีนกายํ อุปปชฺชิ จาตุมหาราชิกานํ สหพฺยตํฯ ตสฺส ปน กิจฺจากิจฺเจสุ ยุตฺตปฺปยุตฺโต อุตฺตโร นาม มาณโว อโหสิ ทาเน พฺยาวโฏฯ โส สกฺกจฺจทานํ ทตฺวา ตาวติํสกายํ อุปปนฺโน, ตสฺส ทฺวาทสโยชนิกํ วิมานํ นิพฺพตฺติฯ โส กตญฺญุตํ วิภาเวนฺโต สห วิมาเนน กุมารกสฺสปตฺเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา วิมานโต โอรุยฺห ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคยฺห อฏฺฐาสิฯ ตํ เถโร –

[1108]

‘‘ยา เทวราชสฺส สภา สุธมฺมา, ยตฺถจฺฉติ เทวสงฺโฆ สมคฺโค;

ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ, โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเขฯ

[1109]

‘‘เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว…เป.…

วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ – คาถาหิ ปฏิปุจฺฉิ;

[1110]

‘‘โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน…เป.… ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ

[1111]

‘‘อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต, รญฺโญ ปายาสิสฺส อโหสิํ มาณโว;

ลทฺธา ธนํ สํวิภาคํ อกาสิํ, ปิยา จ เม สีลวนฺโต อเหสุํ;

อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต, สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสิํฯ

[1112]