ตา ปน อิตฺถิโย กสฺสปสฺส ทสพลสฺส กาเล ยถาวุตฺตธมฺมจรเณ อปราปรุปฺปนฺนเจตนาวเสน ทุติยตฺตภาวโต ปฏฺฐาย เอกํ พุทฺธนฺตรํ เทวโลเก เอว สํสรนฺติโย อมฺหากมฺปิ ภควโต กาเล ตาวติํสภวเนเยว นิพฺพตฺตา, อายสฺมตา มหาโมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา กมฺมสริกฺขตาย คุตฺติลาจริเยน ปุจฺฉิตกาเล วิย พฺยากริํสูติ ทฏฺฐพฺพาฯ

คุตฺติลวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ททฺทลฺลวิมานวณฺณนา

ททฺทลฺลมานา วณฺเณนาติ ททฺทลฺลวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเนฯ เตน จ สมเยน นาลกคามเก อายสฺมโต เรวตตฺเถรสฺส อุปฏฺฐากสฺส อญฺญตรสฺส กุฏุมฺพิกสฺส ทฺเว ธีตโร อเหสุํ, เอกา ภทฺทา นาม, อิตรา สุภทฺทา นามฯ ตาสุ ภทฺทา ปติกุลํ คตา สทฺธา ปสนฺนา พุทฺธิสมฺปนฺนา วญฺฌา จ อโหสิฯ สา สามิกํ อาห ‘‘มม กนิฏฺฐา สุภทฺทา นาม อตฺถิ, ตํ อาเนหิ, สจสฺสา ปุตฺโต ภเวยฺย, โส มมปิ ปุตฺโต สิยา, อยญฺจ กุลวํโส น นสฺเสยฺยา’’ติฯ โส ‘‘สาธู’’ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ตถา อกาสิฯ

อถ ภทฺทา สุภทฺทํ โอวทิ ‘‘สุภทฺเท, ทานสํวิภาครตา ธมฺมจริยาย อปฺปมตฺตา โหหิ, เอวํ เต ทิฏฺฐธมฺมิโก สมฺปรายิโก จ อตฺโถ หตฺถคโต เอว โหตี’’ติฯ สา ตสฺสา โอวาเท ฐตฺวา วุตฺตนเยน ปฏิปชฺชมานา เอกทิวสํ อายสฺมนฺตํ เรวตตฺเถรํ อตฺตฏฺฐมํ นิมนฺเตสิฯ เถโร สุภทฺทาย ปุญฺญูปจยํ อากงฺขนฺโต สงฺฆุทฺเทสวเสน สตฺต ภิกฺขู คเหตฺวา ตสฺสา เคหํ อคมาสิฯ สา ปสนฺนจิตฺตา อายสฺมนฺตํ เรวตตฺเถรํ เต จ ภิกฺขู ปณีเตน ขาทนีเยน โภชนีเยน สหตฺถา สนฺตปฺเปสิ, เถโร อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิฯ สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา นิมฺมานรตีนํ เทวานํ สหพฺยตํ อุปปชฺชิฯ ภทฺทา ปน ปุคฺคเลสุ ทานานิ ทตฺวา สกฺกสฺส เทวานมินฺทสฺส ปริจาริกา หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ

อถ สุภทฺทา อตฺตโน สมฺปตฺติํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ‘‘เกน นุ โข อหํ ปุญฺเญน อิธูปปนฺนา’’ติ อาวชฺเชนฺตี ‘‘ภทฺทาย โอวาเท ฐตฺวา สงฺฆคตาย ทกฺขิณาย อิมํ สมฺปตฺติํ สมฺปตฺตา, ภทฺทา นุ โข กหํ นิพฺพตฺตา’’ติ โอโลเกนฺตี ตํ สกฺกสฺส ปริจาริกาภาเวน นิพฺพตฺตํ ทิสฺวา อนุกมฺปมานา ตสฺสา วิมานํ ปาวิสิฯ อถ นํ ภทฺทา –

[619]

‘‘ททฺทลฺลมานา วณฺเณน, ยสสา จ ยสสฺสินี;

สพฺเพ เทเว ตาวติํเส, วณฺเณน อติโรจสิฯ

[620]

‘‘ทสฺสนํ นาภิชานามิ, อิทํ ปฐมทสฺสนํ;

กสฺมา กายา นุ อาคมฺม, นาเมน ภาสเส มม’’นฺติฯ –

ทฺวีหิ คาถาหิ ปุจฺฉิฯ สาปิ ตสฺสา –

[621]

‘‘อหํ ภทฺเท สุภทฺทาสิํ, ปุพฺเพ มานุสเก ภเว;

สหภริยา จ เต อาสิํ, ภคินี จ กนิฏฺฐิกาฯ

[622]

‘‘สา อหํ กายสฺส เภทา, วิปฺปมุตฺตา ตโต จุตา;

นิมฺมานรตีนํ เทวานํ, อุปปนฺนา สหพฺยต’’นฺติฯ – ทฺวีหิ คาถาหิ พฺยากาสิ;

[619-20] ตตฺถ วณฺเณนาติ วณฺณาทิสมฺปตฺติยาฯ ทสฺสนํ นาภิชานามีติ อิโต ปุพฺเพ ตว ทสฺสนํ นาภิชานามิ, ตฺวํ มยา น ทิฏฺฐปุพฺพาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘อิทํ ปฐมทสฺสน’’นฺติฯ กสฺมา กายา นุ อาคมฺม, นาเมน ภาสเส มมนฺติ กตรเทวนิกายโต อาคนฺตฺวา ‘‘ภทฺเท’’ติ นาเมน มํ อาลปสิฯ

[621] อหํ ภทฺเทติ เอตฺถ ภทฺเทติ อาลปนํฯ สุภทฺทาสินฺติ อหํ สุภทฺทา นาม ตว ภคินี กนิฏฺฐิกา อาสิํ อโหสิํ, ตตฺถ ปุพฺเพ มานุสเก ภเว สหภริยา สมานภริยา เต ตยา เอกสฺเสว ภริยา, ตว ปติโน เอว ภริยา, อาสินฺติ อตฺโถฯ ปุน ภทฺทา –

[623]

‘‘ปหูตกตกลฺยาณา, เต เทเว ยนฺติ ปาณิโน;

เยสํ ตฺวํ กิตฺตยิสฺสสิ, สุภทฺเท ชาติมตฺตโนฯ

[624]

‘‘อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน, เกน วา อนุสาสิตา;

กีทิเสเนว ทาเนน, สุพฺพเตน ยสสฺสินีฯ

[625]

‘‘ยสํ เอตาทิสํ ปตฺตา, วิเสสํ วิปุลมชฺฌคา;

เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข, กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ –

ตีหิ คาถาหิ ปุจฺฉิฯ ปุน สุภทฺทา –

[626]

‘‘อฏฺเฐว ปิณฺฑปาตานิ, ยํ ทานํ อททํ ปุเร;

ทกฺขิเณยฺยสฺส สงฺฆสฺส, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[627]

‘‘เตน เมตาทิโส วณฺโณ…เป.…

วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ –

พฺยากาสิฯ

[623] ตตฺถ ปหูตกตกลฺยาณา เต เทเว ยนฺตีติ ปหูตกตกลฺยาณา มหาปุญฺญา เต นิมฺมานรติโน เทเว ยนฺติ อุปฺปชฺชนวเสน คจฺฉนฺติ ปาณิโน สตฺตา, เยสํ นิมฺมานรตีนํ เทวานํ อนฺตเร ตฺวํ อตฺตโน ชาติํ กิตฺตยิสฺสสิ กเถสีติ โยชนาฯ

[624] เกน วณฺเณนาติ เกน การเณนฯ กีทิเสเนวาติ เอวสทฺโท สมุจฺจยตฺโถ, กีทิเสน จาติ อตฺโถ, อยเมว วา ปาโฐฯ สุพฺพเตนาติ สุนฺทเรน วเตน, สุวิสุทฺเธน สีเลนาติ อตฺโถฯ

[626] อฏฺเฐว ปิณฺฑปาตานีติ อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขูนํ ทินฺนปิณฺฑปาเต สนฺธาย วทติฯ อททนฺติ อทาสิํฯ

เอวํ สุภทฺทาย กถิเต ปุน ภทฺทา –

[629]

‘‘อหํ ตยา พหุตเร ภิกฺขู, สญฺญเต พฺรหฺมจารโย;

ตปฺเปสิํ อนฺนปาเนน, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[630]

‘‘ตยา พหุตรํ ทตฺวา, หีนกายูปคา อหํ;

กถํ ตฺวํ อปฺปตรํ ทตฺวา, วิเสสํ วิปุลมชฺฌคา;

เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข, กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ –

ปุจฺฉิฯ ตตฺถ ตยาติ นิสฺสกฺเก กรณวจนํฯ ปุน สุภทฺทา –

[631]

‘‘มโนภาวนีโย ภิกฺขุ, สนฺทิฏฺโฐ เม ปุเร อหุ;

ตาหํ ภตฺเตน นิมนฺเตสิํ, เรวตํ อตฺตนฏฺฐมํฯ

[632]

‘‘โส เม อตฺถปุเรกฺขาโร, อนุกมฺปาย เรวโต;

สงฺเฆ เทหีติ มํโวจ, ตสฺสาหํ วจนํ กริํฯ

[633]

‘‘สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา, อปฺปเมยฺเย ปติฏฺฐิตา;

ปุคฺคเลสุ ตยา ทินฺนํ, น ตํ ตว มหปฺผล’’นฺติฯ –

อตฺตนา กตกมฺมํ กเถสิฯ

[631] ตตฺถ มโนภาวนีโยติ มนวฑฺฒนโก อุฬารคุณตาย สมฺภาวนีโยฯ สนฺทิฏฺโฐติ นิมนฺตนวเสน โพธิโต กถิโตฯ เตนาห ‘‘ตาหํ ภตฺเตน นิมนฺเตสิํ, เรวตํ อตฺตนฏฺฐม’’นฺติ, ตํ มโนภาวนียํ อยฺยํ เรวตํ อตฺตนฏฺฐมํ ภตฺเตน อหํ นิมนฺเตสิํฯ

[632-3] โส เม อตฺถปุเรกฺขาโรติ โส อยฺโย เรวโต ทานสฺส มหปฺผลภาวกรเณน มม อตฺถปุเรกฺขาโร หิเตสีฯ สงฺเฆ เทหีติ มํโวจาติ ‘‘ยทิ ตฺวํ สุภทฺเท อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขูนํ ทาตุกามา, ยสฺมา ปุคฺคลคตาย ทกฺขิณาย สงฺฆคตา เอว ทกฺขิณา มหปฺผลตรา, ตสฺมา สงฺเฆ เทหิ, สงฺฆํ อุทฺทิสฺส ทานํ เทหี’’ติ มํ อภาสิฯ ตนฺติ ตํ ทานํฯ

เอวํ สุภทฺทาย วุตฺเต ภทฺทา ตมตฺถํ สมฺปฏิจฺฉนฺตี อุตฺตริ จ ตถา ปฏิปชฺชิตุกามา –

[634]

‘‘อิทาเนวาหํ ชานามิ, สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํ;

สาหํ คนฺตฺวา มนุสฺสตฺตํ, วทญฺญู วีตมจฺฉรา;

สงฺเฆ ทานานิ ทสฺสามิ, อปฺปมตฺตา ปุนปฺปุน’’นฺติฯ –

คาถมาหฯ สุภทฺทา ปน อตฺตโน เทวโลกเมว คตาฯ อถ สกฺโก เทวานมินฺโท สพฺเพ เทเว ตาวติํเส อตฺตโน สรีโรภาเสน อภิภุยฺย วิโรจมานํ สุภทฺทํ เทวธีตรํ ทิสฺวา ตญฺจ ตาสํ กถาสลฺลาปํ สุตฺวา ตาวเทว จ สุภทฺทาย อนฺตรหิตาย ตํ ‘‘อยํ นามา’’ติ อชานนฺโต –

[635]

‘‘กา เอสา เทวตา ภทฺเท, ตยา มนฺตยเต สห;

สพฺเพ เทเว ตาวติํเส, วณฺเณน อติโรจตี’’ติฯ –

ภทฺทํ ปุจฺฉิฯ สาปิสฺส –

[636]

‘‘มนุสฺสภูตา เทวินฺท, ปุพฺเพ มานุสเก ภเว;

สหภริยา จ เม อาสิ, ภคินี จ กนิฏฺฐิกา,

สงฺเฆ ทานานิ ทตฺวาน, กตปุญฺญา วิโรจตี’’ติฯ –

กเถสิฯ อถ สกฺโก ตสฺสา สงฺฆคตาย ทกฺขิณาย มหปฺผลภาวํ ทสฺเสนฺโต ธมฺมํ กเถสิฯ เตน วุตฺตํ –

[637]

‘‘ธมฺเมน ปุพฺเพ ภคินี, ตยา ภทฺเท วิโรจติ;

ยํ สงฺฆมฺหิ อปฺปเมยฺเย, ปติฏฺฐาเปสิ ทกฺขิณํฯ

[638]

‘‘ปุจฺฉิโต หิ มยา พุทฺโธ, คิชฺฌกูฏมฺหิ ปพฺพเต;

วิปากํ สํวิภาคสฺส, ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํฯ

[639]

‘‘ยชมานานํ มนุสฺสานํ, ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ;

กโรตํ โอปธิกํ ปุญฺญํ, ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํฯ

[640]

‘‘ตํ เม พุทฺโธ วิยากาสิ, ชานํ กมฺมผลํ สกํ;

วิปากํ สํวิภาคสฺส, ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํฯ

[641]

‘‘จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา, จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา;

เอส สงฺโฆ อุชุภูโต, ปญฺญาสีลสมาหิโตฯ

[642]

‘‘ยชมานานํ มนุสฺสานํ, ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ;

กโรตํ โอปธิกํ ปุญฺญํ, สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํฯ

[643]

‘‘เอโส หิ สงฺโฆ วิปุโล มหคฺคโต, เอสปฺปเมยฺโย อุทธีว สาคโร;

เอเต หิ เสฏฺฐา นรวีรสาวกา, ปภงฺกรา ธมฺมมุทีรยนฺติฯ

[644]

‘‘เตสํ สุทินฺนํ สุหุตํ สุยิฏฺฐํ, เย สงฺฆมุทฺทิสฺส ททนฺติ ทานํ;

สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา ปติฏฺฐิตา, มหปฺผลา โลกวิทูน วณฺณิตาฯ

[645]

‘‘เอตาทิสํ ยญฺญมนุสฺสรนฺตา, เย เวทชาตา วิจรนฺติ โลเก;

วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลํ, อนินฺทิตา สคฺคมุเปนฺติ ฐาน’’นฺติฯ

[637] ตตฺถ ธมฺเมนาติ การเณน ญาเยน วาฯ ตยาติ นิสฺสกฺเก กรณวจนํฯ อิทานิ ตํ ‘‘ธมฺเมนา’’ติ วุตฺตการณํ ทสฺเสตุํ ยํ สงฺฆมฺหิ อปฺปเมยฺเย, ปติฏฺฐาเปสิ ทกฺขิณ’’นฺติ วุตฺตํฯ อปฺปเมยฺเยติ คุณานุภาวสฺส อตฺตนิ กตานํ การานํ ผลวิเสสสฺส จ วเสน ปมินิตุํ อสกฺกุเณยฺเยฯ

[638-9] อยญฺจ อตฺโถ ภควโต สมฺมุขา จ สุโต, สมฺมุขา จ ปฏิคฺคหิโตติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ปุจฺฉิโต’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยชมานานนฺติ ททนฺตานํฯ ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินนฺติ อนุนาสิกโลปํ กตฺวา นิทฺเทโส, ปุญฺญผลํ อากงฺขนฺตานํ สตฺตานํฯ โอปธิกนฺติ อุปธิ นาม ขนฺธา, อุปธิสฺส กรณสีลํ, อุปธิปโยชนนฺติ วา โอปธิกํ, อตฺตภาวชนกํ ปฏิสนฺธิปวตฺติวิปากทายกํฯ

[640] ชานํ กมฺมผลํ สกนฺติ สตฺตานํ สกํ สกํ ยถาสกํ ปุญฺญํ ปุญฺญผลญฺจ หตฺถตเล อามลกํ วิย ชานนฺโตฯ สกนฺติ วา ยการสฺส กการํ กตฺวา วุตฺตํ, สยํ อตฺตนาติ อตฺโถฯ

[641] ปฏิปนฺนาติ ปฏิปชฺชมานา, มคฺคฏฺฐาติ อตฺโถฯ อุชุภูโตติ อุชุปฏิปตฺติยา อุชุภาวํ ปตฺโต ทกฺขิเณยฺโย ชาโตฯ ปญฺญาสีลสมาหิโตติ ปญฺญาย สีเลน จ สมาหิโต, ทิฏฺฐิสีลสมฺปนฺโน อริยาย ทิฏฺฐิยา อริเยน สีเลน จ สมนฺนาคโตฯ เตนาปิสฺส ปรมตฺถสงฺฆภาวเมว วิภาเวติฯ

ทิฏฺฐิสีลสามญฺเญน สงฺฆฏิตตฺตา หิ สงฺโฆ ฯ อถ วา สมาหิตํ สมาธิ, ปญฺญา สีลํ สมาหิตญฺจ อสฺส อตฺถีติ ปญฺญาสีลสมาหิโตฯ เตนสฺส สีลาทิธมฺมกฺขนฺธตฺตยสมฺปนฺนตาย อคฺคทกฺขิเณยฺยภาวํ วิภาเวติฯ

[643] วิปุโล มหคฺคโตติ คุเณหิ มหตฺตํ คโตติ มหคฺคโต, ตโต เอว อตฺตนิ กตานํ การานํ ผลเวปุลฺลเหตุตาย วิปุโลฯ อุทธีว สาคโรติ ยถา อุทกํ เอตฺถ ธียตีติ ‘‘อุทธี’’ติ ลทฺธนาโม สาคโร, ‘‘เอตฺตกานิ อุทกาฬฺหกานี’’ติอาทินา อุทกโต อปฺปเมยฺโย, เอวเมส คุณโตติ อตฺโถฯ เอเต หีติ หิ-สทฺโท อวธารเณ นิปาโต, เอเต เอว เสฏฺฐาติ อตฺโถฯ วุตฺตญฺเหตํ –

‘‘ยาวตา, ภิกฺขเว, สงฺฆา วา คณา วา, ตถาคตสาวกสงฺโฆ เตสํ อคฺคมกฺขายตี’’ติ (อิติวุ. 90; อ. นิ. 4.34; 5.32)ฯ

นรวีรสาวกาติ นเรสุ วีริยสมฺปนฺนสฺส นรสฺส สาวกาฯ ปภงฺกราติ โลกสฺส ญาณาโลกกราฯ ธมฺมมุทีรยนฺตีติ ธมฺมํ อุทฺทิสนฺติฯ กถํ? ธมฺมสามินา หิ ธมฺมปชฺโชโต อริยสงฺเฆ ฐปิโตฯ

[644] เย สงฺฆมุทฺทิสฺส ททนฺติ ทานนฺติ เย สตฺตา อริยสงฺฆํ อุทฺทิสฺส สมฺมุติสงฺเฆ อนฺตมโส โคตฺรภุปุคฺคเลสุปิ ทานํ ททนฺติ, ตํ ทานํ สํวิภาควเสน ทินฺนมฺปิ สุทินฺนํ, อาหุนปาหุนวเสน หุตมฺปิ สุหุตํ, มหายาควเสน ยิฏฺฐมฺปิ สุยิฏฺฐเมว โหติฯ กสฺมา? ยสฺมา สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา ปติฏฺฐิตา มหปฺผลา โลกวิทูน วณฺณิตาติ, โลกวิทูหิ สมฺมาสมฺพุทฺเธหิ ‘‘น ตฺเววาหํ, อานนฺท, เกนจิ ปริยาเยน สงฺฆคตาย ทกฺขิณาย ปาฏิปุคฺคลิกํ ทกฺขิณํ มหปฺผลตรํ วทามิ (ม. นิ. 3.380)ฯ ปุญฺญํ อากงฺขมานานํ, สงฺโฆ เว ยชตํ มุขํ (ม. นิ. 2.400; สุ. นิ. 574; มหาว. 300)ฯ อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสา’’ติ (ม. นิ. 1.74; สํ. นิ. 5.997) จ อาทินา มหปฺผลตา วณฺณิตา ปสตฺถา โถมิตาติ อตฺโถฯ

[645] อีทิสํ ยญฺญมนุสฺสรนฺตาติ เอตาทิสํ สงฺฆํ อุทฺทิสฺส อตฺตนา กตํ ทานํ อนุสฺสรนฺตาฯ เวทชาตาติ ชาตโสมนสฺสาฯ

วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลนฺติ มจฺเฉรเมว จิตฺตสฺส มลินภาวกรณโต มจฺเฉรมลํ, อถ วา มจฺเฉรญฺจ อญฺญํ อิสฺสาโลภโทสาทิมลญฺจาติ มจฺเฉรมลํฯ ตญฺจ อวิชฺชาวิจิกิจฺฉาวิปลฺลาสาทีหิ สห มูเลหีติ สมูลํ วิเนยฺย วินยิตฺวา วิกฺขมฺเภตฺวา อนินฺทิตฺวา สคฺคมุเปนฺติ ฐานนฺติ โยชนาฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

อิมํ ปน สพฺพํ ปวตฺติํ สกฺโก เทวานมินฺโท ‘‘ททฺทลฺลมานา วณฺเณนา’’ติอาทินา อายสฺมโต มหาโมคฺคลฺลานสฺส อาจิกฺขิ, อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน ภควโต อาโรเจสิ, ภควา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺติํ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิฯ สา เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา อโหสิฯ

ททฺทลฺลวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. เปสวตีวิมานวณฺณนา

ผลิกรชตเหมชาลฉนฺนนฺติ เปสวตีวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเนฯ เตน สมเยน มคเธสุ นาลกคาเม เอกสฺมิํ คหปติมหาสารกุเล เปสวตี นาม กุลสุณฺหา อโหสิฯ สา กิร กสฺสปสฺส ภควโต โยชนิเก กนกถูเป กยิรมาเน ทาริกา หุตฺวา มาตรา สทฺธิํ เจติยฏฺฐานํ คนฺตฺวา มาตรํ ปุจฺฉิ ‘‘กิํ อิเม, อมฺม, กโรนฺตี’’ติ? ‘‘เจติยํ กาตุํ สุวณฺณิฏฺฐกา กโรนฺตี’’ติฯ ตํ สุตฺวา ทาริกา ปสนฺนมานสา มาตรํ อาห – ‘‘อมฺม, มม คีวาย อิทํ โสวณฺณมยํ ขุทฺทกปิฬนฺธนํ อตฺถิ, อิมาหํ เจติยตฺถาย เทมี’’ติฯ มาตา ‘‘สาธุ เทหี’’ติ วตฺวา ตํ คีวโต โอมุญฺจิตฺวา สุวณฺณการสฺส หตฺเถ อทาสิ ‘‘อิทํ อิมาย ทาริกาย ปริจฺจชิตํ, อิมมฺปิ ปกฺขิปิตฺวา อิฏฺฐกํ กโรหี’’ติฯ สุวณฺณกาโร ตถา อกาสิฯ สา ทาริกา อปรภาเค กาลํ กตฺวา เตเนว ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา สุคติยํเยว อปราปรํ สํสรนฺตี อมฺหากํ ภควโต กาเล นาลกคาเม นิพฺพตฺตา อนุกฺกเมน ทฺวาทสวสฺสิกา ชาตาฯ

สา เอกทิวสํ มาตรา เปสิตํ มูลํ คเหตฺวา เตลตฺถาย อญฺญตรํ อาปณํ อคมาสิฯ