เมนู

กมฺมผลญฺหิ อิธ ‘‘กมฺม’’นฺติ วุตฺตํ อุตฺตรปทโลเปน, การโณปจาเรน วา ‘‘กุสลานํ, ภิกฺขเว, ธมฺมานํ สมาทานเหตุ เอวมิทํ ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ (ที. นิ. 3.80)ฯ อนุโภมิ สกํ ปุญฺญ’’นฺติ (วิ. ว. 133) จ อาทีสุ วิยฯ กมฺมนฺติ วา กรณตฺเถ อุปโยควจนํ, กมฺเมนาติ อตฺโถฯ กมฺเม วา ภวํ กมฺมํ ยถา กมฺมนฺติฯ อถ วา กาเมตพฺพตาย กมฺมํฯ ตญฺหิ สุขรชนียภาวโต กามูปสํหิตํ กาเมตพฺพนฺติ กมนียํฯ อตฺตนาติ อตฺตนา เอว, สยํวสิตาย เสริภาเวน สยเมวาติ อตฺโถฯ ปริจารยามหํ อตฺตานนฺติ ปุริมคาถาย ‘‘อตฺตนา’’ติ วุตฺตํ ปทํ วิภตฺติวิปริณาเมน ‘‘อตฺตาน’’นฺติ โยเชตพฺพํฯ

[303-5] เทวินฺทคุตฺตาติ เทวินฺเทน สกฺเกน คุตฺตา, เทวินฺโท วิย วา คุตฺตา มหาปริวารตายฯ สมปฺปิตาติ สุฏฺฐุ อปฺปิตา สมนฺนาคตาฯ มหาวิปากาติ วิปุลผลาฯ มหาชุติกาติ มหาเตชา, มหานุภาวาติ อตฺโถฯ

[306] ตุวนฺติ ตํฯ อนุกมฺปกนฺติ การุณิกํฯ วิทุนฺติ สปฺปญฺญํ, สาวกปารมิยา มตฺถกํ ปตฺตนฺติ อตฺโถฯ อุเปจฺจาติ อุปคนฺตฺวาฯ วนฺทินฺติ ปญฺจปติฏฺฐิเตน อภิวาทยิํฯ กุสลญฺจ อาโรคฺย ปุจฺฉิสํ อปุจฺฉิํ, อตุลาย ปีติยา อิทญฺจ กุสลํ อนุสฺสรามีติ อธิปฺปาโยฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวฯ

อุจฺฉุทายิกาวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ปลฺลงฺกวิมานวณฺณนา

ปลฺลงฺกเสฏฺเฐ มณิโสณฺณจิตฺเตติ ปลฺลงฺกวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเนฯ เตน จ สมเยน สาวตฺถิยํ อญฺญตรสฺส อุปาสกสฺส ธีตา กุลปเทสาทินา สทิสสฺส ตตฺเถว อญฺญตรสฺส กุลปุตฺตสฺส ทินฺนา, สา จ โหติ อกฺโกธนา สีลาจารสมฺปนฺนา ปติเทวตา สมาทินฺนปญฺจสีลา, อุโปสเถ สกฺกจฺจํ อุโปสถสีลานิ จ รกฺขติฯ สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวติํเสสุ อุปฺปชฺชิฯ ตํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว คนฺตฺวา –

[307]