พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 80. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ 7. ปัญหาวาร
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
กิเลสที่กิเลสทําให้เศร้าหมอง และที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย ได้แก่ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ
อาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และอาศัยวิจิกิจฉาและ
อุทธัจจะเกิดขึ้น (1)
2. ปัจจยปัจจนียะ 2. สังขยาวาร
[85] นเหตุปัจจัย มี 3 วาระ
นอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี 9 วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี 9 วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี 9 วาระ
นกัมมปัจจัย มี 3 วาระ
นวิปากปัจจัย มี 9 วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี 9 วาระ
(โดยนัยนี้ การนับ 2 อย่างนอกนี้ สหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร
สังสัฏฐวารและสัมปยุตตวารเหมือนกับปฏิจจวาร)
80. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ 7. ปัญหาวาร
1. ปัจจยานุโลม 1. วิภังควาร
เหตุปัจจัย
[86] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองโดยเหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็น
กิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตกิเลสโดยเหตุปัจจัย (1)
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 80. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ 7. ปัญหาวาร
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยเหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็นกิเลสและที่
กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์โดยเหตุปัจจัย (2)
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นกิเลสที่กิเลสทําให้เศร้าหมอง และที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดย
เหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-
ขันธ์และกิเลสโดยเหตุปัจจัย (3)
อารัมมณปัจจัย
[87] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองโดยอารัมมณปัจจัย ได้แก่ เพราะ
ปรารภกิเลส กิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภกิเลส ขันธ์ที่กิเลส
ทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภกิเลส
กิเลสและสัมปยุตตขันธ์จึงเกิดขึ้น (3)
[88] สภาวธรรมที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยอารัมมณปัจจัย ได้แก่
เพราะปรารภขันธ์ที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส ขันธ์ที่กิเลสทําให้เศร้าหมอง
แต่ไม่เป็นกิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภขันธ์ที่กิเลสทําให้
เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส กิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภขันธ์
ที่กิเลสทําให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส กิเลสและสัมปยุตตขันธ์จึงเกิดขึ้น (3)
(พึงทําวาระนอกนี้ให้เป็น 3 วาระ)
อธิปติปัจจัย
[89] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทําให้เศร้าหมองโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว
คือ อารัมมณาธิปติ มี 3 วาระ
