เมนู

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 56. จิตตทุกะ 3. ปัจจยวาร
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตทำสภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตให้เป็นปัจจัย
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 2 ทำขันธ์ 1 ที่ไม่เป็นจิตและทำจิตให้
เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ... ทำขันธ์ 2 ฯลฯ ขันธ์ที่ไม่เป็นจิตทำจิตและหทัยวัตถุให้
เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่ไม่เป็นจิตทำจิต
และหทัยวัตถุให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ขันธ์ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณทำจักขายตนะ
และจักขุวิญญาณให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ ทำกายายตนะ ฯลฯ (ย่อ) (1)

1. ปัจจยานุโลม 2. สังขยาวาร

[63] เหตุปัจจัย มี 5 วาระ
อารัมมณปัจจัย มี 5 วาระ
อธิปติปัจจัย มี 5 วาระ
(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ 5 วาระ)
อวิคตปัจจัย มี 5 วาระ

2. ปัจจยปัจจนียะ 1. วิภังควาร
นเหตุปัจจัย
[64] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตทำสภาวธรรมที่เป็นจิตให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย ได้แก่ สัมปยุตตขันธ์และจิตตสมุฏฐานรูปทำจิตที่เป็นอเหตุกะ
ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ในปฏิสนธิขณะที่เป็นอเหตุกะ ฯลฯ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา
และที่สหรคตด้วยอุทธัจจะทำจิตที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วยอุทธัจจะให้
เป็นปัจจัยเกิดขึ้น (1)
[65] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตทำสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูปทำขันธ์ 1 ที่ไม่มีเหตุซึ่ง
ไม่เป็นจิตให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ... ทำขันธ์ 2 ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะที่เป็นอเหตุกะ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 43 หน้า :35 }