พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 61. จิตตสหภูทุกะ 7. ปัญหาวาร
อารัมมณปัจจัย
[258] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิต
โดยอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ (เหมือนกับจิตตสมุฏฐานทุกะ ไม่มีข้อแตกต่างกัน)
อธิปติปัจจัย
[259] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับ
จิตโดยอธิปติปัจจัย มี 3 วาระ (พึงเพิ่มอารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ)
สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิต
โดยอธิปติปัจจัย มี 3 วาระ (สําหรับวาระทั้ง 3 นี้ พึงเพิ่มอารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ ทั้ง 9 วาระก็เหมือนกับจิตตสมุฏฐานทุกะ ในที่สุด มี 3 วาระ
มีเฉพาะอารัมมณาธิปติ)
อนันตรปัจจัยเป็นต้น
[260] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เกิดพร้อม
กับจิตโดยอนันตรปัจจัย มี 9 วาระ (เหมือนกับจิตตสมุฏฐานทุกะ ไม่มีข้อ
แตกต่างกัน) เป็นปัจจัยโดยสมนันตรปัจจัย มี 9 วาระ (เหมือนกับปฏิจจวาร)
เป็นปัจจัยโดยสหชาตปัจจัย มี 9 วาระ (เหมือนกับปฏิจจวาร) เป็นปัจจัยโดย
อัญญมัญญปัจจัย มี 9 วาระ (เหมือนกับปฏิจจวาร) เป็นปัจจัยโดยนิสสยปัจจัย
มี 9 วาระ (เหมือนกับปัจจยวาร) เป็นปัจจัยโดยอุปนิสสยปัจจัย มี 9 วาระ
(เหมือนกับจิตตสมุฏฐานทุกะ)
ปุเรชาตปัจจัย
[261] สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เกิด
พร้อมกับจิตโดยปุเรชาตปัจจัย มี 2 อย่างคือ อารัมมณปุเรชาตะและวัตถุปุเรชาตะ
มี 3 วาระ (ได้เฉพาะมูล คือ สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตเหมือนกับจิตต-
สมุฏฐานทุกะ มี 3 วาระ ไม่มีข้อแตกต่างกัน)
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 61. จิตตสหภูทุกะ 7. ปัญหาวาร
ปัจฉาชาตปัจจัยและอาเสวนปัจจัย
[262] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับ
จิตโดยปัจฉาชาตปัจจัย มีอย่างเดียว คือ ปัจฉาชาตะ ได้แก่ ขันธ์ที่เกิดพร้อมกับ
จิตเป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เกิดก่อนซึ่งไม่เกิดพร้อมกับจิตโดยปัจฉาชาตปัจจัย (1)
สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิต
โดยปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ (1)
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตและที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตโดยปัจฉาชาตปัจจัย (ย่อ) เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย
มี 9 วาระ
กัมมปัจจัย
[263] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับ
จิตโดยกัมมปัจจัย มี 2 อย่าง คือ สหชาตะและนานาขณิกะ
สหชาตะ ได้แก่ เจตนาที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และ
จิตตสมุฏฐานรูปที่เกิดพร้อมกับจิตโดยกัมมปัจจัย ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
นานาขณิกะ ได้แก่ เจตนาที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่ขันธ์ที่เป็นวิบากซึ่ง
เกิดพร้อมกับจิตโดยกัมมปัจจัย (1)
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิต
โดยกัมมปัจจัย มี 2 อย่าง คือ สหชาตะและนานาขณิกะ
สหชาตะ ได้แก่ เจตนาที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่จิตและจิตตสมุฏฐานรูป
ที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตโดยกัมมปัจจัย ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
นานาขณิกะ ได้แก่ เจตนาที่เกิดพร้อมกับจิตเป็นปัจจัยแก่จิตที่เป็นวิบากและ
กฏัตตารูปโดยกัมมปัจจัย (2)
