พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 52.ปรามาสสัมปยุตตทุกะ 7.ปัญหาวาร
[78] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากปรามาสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่วิปปยุตจาก
ปรามาสโดยอัตถิปัจจัย มี 5 อย่าง คือ สหชาตะ ปุเรชาตะ ปัจฉาชาตะ อาหาระ
และอินทรียะ (ย่อ) (1)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากปรามาสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยปรามาส
โดยอัตถิปัจจัย มีอย่างเดียว คือ ปุเรชาตะ ได้แก่ บุคคลยินดีเพลิดเพลินจักษุ
ฯลฯ หทัยวัตถุ เพราะปรารภความยินดีเพลิดเพลินจักษุเป็นต้นนั้น ราคะที่
สัมปยุตด้วยปรามาสจึงเกิดขึ้น หทัยวัตถุเป็นปัจจัยแก่ขันธ์ที่สัมปยุตด้วยปรามาส
โดยอัตถิปัจจัย (2)
[79] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยปรามาสและที่วิปปยุตจากปรามาสเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยปรามาสโดยอัตถิปัจจัย มี 2 อย่าง คือ สหชาตะ
และปุเรชาตะ
สหชาตะ ได้แก่ ขันธ์ 1 ที่สัมปยุตด้วยปรามาสและหทัยวัตถุเป็นปัจจัยแก่
ขันธ์ 3 โดยอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ (1)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยปรามาสและที่วิปปยุตจากปรามาสเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากปรามาสโดยอัตถิปัจจัย มี 4 อย่าง คือ สหชาตะ
ปัจฉาชาตะ อาหาระ และอินทรียะ
สหชาตะ ได้แก่ ขันธ์ที่สัมปยุตด้วยปรามาสและมหาภูตรูปเป็นปัจจัยแก่
จิตตสมุฏฐานรูปโดยอัตถิปัจจัย
ปัจฉาชาตะ ได้แก่ ขันธ์ที่สัมปยุตด้วยปรามาสและกวฬิงการาหารเป็น
ปัจจัยแก่กายนี้โดยอัตถิปัจจัย
ปัจฉาชาตะ ได้แก่ ขันธ์ที่สัมปยุตด้วยปรามาสและรูปชีวิตินทรีย์เป็นปัจจัย
แก่กฏัตตารูปโดยอัตถิปัจจัย (2)
1. ปัจจยานุโลม 2. สังขยาวาร
สุทธนัย
[80] เหตุปัจจัย มี 4 วาระ
อารัมมณปัจจัย มี 4 วาระ
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 52.ปรามาสสัมปยุตตทุกะ 7.ปัญหาวาร
อธิปติปัจจัย มี 5 วาระ
อนันตรปัจจัย มี 4 วาระ
สมนันตรปัจจัย มี 4 วาระ
สหชาตปัจจัย มี 5 วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี 2 วาระ
นิสสยปัจจัย มี 7 วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี 4 วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี 2 วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี 2 วาระ
อาเสวนปัจจัย มี 2 วาระ
กัมมปัจจัย มี 4 วาระ
วิปากปัจจัย มี 1 วาระ
อาหารปัจจัย มี 4 วาระ
อินทรียปัจจัย มี 4 วาระ
ฌานปัจจัย มี 4 วาระ
มัคคปัจจัย มี 4 วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี 2 วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ
อัตถิปัจจัย มี 7 วาระ
นัตถิปัจจัย มี 4 วาระ
วิคตปัจจัย มี 4 วาระ
อวิคตปัจจัย มี 7 วาระ
อนุโลม จบ
2. ปัจจนียุทธาร
[81] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยปรามาสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยปรามาสโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (1)
