พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 10.สัปปฏิฆทุกะ 3.ปัจจยวาร
10. สัปปฏิฆทุกะ 3. ปัจจยวาร
1. ปัจจยานุโลม 1. วิภังควาร
เหตุปัจจัย
[65] สภาวธรรมที่กระทบได้ทำสภาวธรรมที่กระทบได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี 3 วาระ
สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ทำสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูปที่กระทบไม่ได้ทำขันธ์ 1 ที่
กระทบไม่ได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ ทำขันธ์ 2 ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
จิตตสมุฏฐานรูปและกฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูปซึ่งกระทบไม่ได้ทำอาโปธาตุให้เป็น
ปัจจัยเกิดขึ้น อิตถินทรีย์ ฯลฯ กวฬิงการาหารทำอาโปธาตุให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น
ขันธ์ที่กระทบไม่ได้ทำหทัยวัตถุให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น (1)
(ห้าวาระที่เหลือเหมือนกับปฏิจจวาร)
อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[66] สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ทำสภาวธรรมที่กระทบได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย ได้แก่ จักขุวิญญาณทำจักขายตนะให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ
กายวิญญาณทำกายายตนะให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น (1)
สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ทำสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้นเพราะ
อารัมมณปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 3 ทำขันธ์ 1 ที่กระทบไม่ได้ให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ
ทำขันธ์ 2 ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ขันธ์ที่กระทบไม่ได้ทำหทัยวัตถุให้เป็น
ปัจจัยเกิดขึ้น (1)
สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ทำสภาวธรรมที่กระทบได้และที่กระทบไม่ได้ให้เป็นปัจจัย
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 3 ทำขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วยจักขุ-
วิญญาณและทำจักขายตนะให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 3 ทำขันธ์ 1 ที่สหรคต
ด้วยกายวิญญาณและทำกายายตนะให้เป็นปัจจัยเกิดขึ้น ฯลฯ เพราะอธิปติปัจจัย
(ย่อ) เพราะอวิคตปัจจัย
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 10.สัปปฏิฆทุกะ 7.ปัญหาวาร
1. ปัจจยานุโลม 2. สังขยาวาร
สุทธนัย
[67] เหตุปัจจัย มี 9 วาระ
อารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
อธิปติปัจจัย มี 9 วาระ
อนันตรปัจจัย มี 3 วาระ
สมนันตรปัจจัย มี 3 วาระ
สหชาตปัจจัย มี 9 วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี 6 วาระ
นิสสยปัจจัย มี 9 วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี 3 วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี 3 วาระ
อาเสวนปัจจัย มี 1 วาระ
กัมมปัจจัย มี 9 วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี 9 วาระ
(พึงทำการนับปัจจนียะอย่างนี้ นิสสยวารเหมือนกับปัจจยวาร)
(แม้ในสังสัฏฐวาร ทุกปัจจัย มีปัจจัยละ 1 วาระ ย่อ เพราะอวิคตปัจจัย
มีเพียง 1 วาระ พึงเพิ่มเป็น 2 วาระ)
10. สัปปฏิฆทุกะ 7. ปัญหาวาร
1. ปัจจยานุโลม 1. วิภังควาร
เหตุปัจจัย
[68] สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กระทบไม่ได้โดย
เหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่กระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และจิตตสมุฏฐานรูป
ที่กระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ (1)
