ติฏฺฐนฺตเมนํ ชานาตีติ กมฺมาภิสงฺขารวเสน ติฏฺฐนฺตํ เอตํ ปุคฺคลํ ชานาติ ‘‘อายติํ อยํ เอวํคติโก ภวิสฺสตี’’ติฯ วิมุตฺตนฺติ อากิญฺจญฺญายตนาทีสุ อธิมุตฺตํฯ ตปฺปรายณนฺติ ตมฺมยํฯ

[1122] อากิญฺจญฺญสมฺภวํ ญตฺวาติ อากิญฺจญฺญายตนชนกํ กมฺมาภิสงฺขารํ ญตฺวา ‘‘กินฺติ ปลิโพโธ อย’’นฺติฯ นนฺที สํโยชนํ อิตีติ ยา จ ตตฺถ อรูปราคสงฺขาตา นนฺที, ตญฺจ สํโยชนํ อิติ ญตฺวาฯ ตโต ตตฺถ วิปสฺสตีติ ตโต อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติโต วุฏฺฐหิตฺวา ตํ สมาปตฺติํ อนิจฺจาทิวเสน วิปสฺสติฯ เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺสาติ เอตํ ตสฺส ปุคฺคลสฺส เอวํ วิปสฺสโต อนุกฺกเมเนว อุปฺปนฺนํ อรหตฺตญาณํ อวิปรีตํฯ วุสีมโตติ วุสิตวนฺตสฺสฯ เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมวฯ

เอวํ ภควา อิมมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิฯ เทสนาปริโยสาเน จ ปุพฺพสทิโส เอว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติฯ

ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทก-อฏฺฐกถาย

สุตฺตนิปาต-อฏฺฐกถาย โปสาลสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

15. โมฆราชสุตฺตวณฺณนา

[1123] ทฺวาหํ สกฺกนฺติ โมฆราชสุตฺตํฯ ตตฺถ ทฺวาหนฺติ ทฺเว วาเร อหํฯ โส หิ ปุพฺเพ อชิตสุตฺตสฺส จ ติสฺสเมตฺเตยฺยสุตฺตสฺส จ อวสาเน ทฺวิกฺขตฺตุํ ภควนฺตํ ปุจฺฉิฯ ภควา ปนสฺส อินฺทฺริยปริปากํ อาคมยมาโน น พฺยากาสิฯ เตนาห – ‘‘ทฺวาหํ สกฺกํ อปุจฺฉิสฺส’’นฺติฯ ยาวตติยญฺจ เทวีสิ, พฺยากโรตีติ เม สุตนฺติ ยาวตติยญฺจ สหธมฺมิกํ ปุฏฺโฐ วิสุทฺธิเทวภูโต อิสิ ภควา สมฺมาสมฺพุทฺโธ พฺยากโรตีติ เอวํ เม สุตํฯ โคธาวรีตีเรเยว กิร โส เอวมสฺโสสิฯ เตนาห – ‘‘พฺยากโรตีติ เม สุต’’นฺติฯ

[1124] อยํ โลโกติ มนุสฺสโลโกฯ ปโร โลโกติ ตํ ฐเปตฺวา อวเสโสฯ