เอวํ ภควา อิมมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิฯ เทสนาปริโยสาเน อยมฺปิ พฺราหฺมโณ อรหตฺเต ปติฏฺฐาสิ สทฺธิํ อนฺเตวาสิสหสฺเสน, อญฺเญสญฺจ อเนกสตานํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิฯ เสสํ วุตฺตสทิสเมวาติฯ

ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทก-อฏฺฐกถาย

สุตฺตนิปาต-อฏฺฐกถาย ปุณฺณกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. เมตฺตคูสุตฺตวณฺณนา

[1056] ปุจฺฉามิ ตนฺติ เมตฺตคุสุตฺตํฯ ตตฺถ มญฺญามิ ตํ เวทคุํ ภาวิตตฺตนฺติ ‘‘อยํ เวทคู’’ติ จ ‘‘ภาวิตตฺโต’’ติ จ เอวํ ตํ มญฺญามิฯ

[1057] อปุจฺฉสีติ เอตฺถ อ-อิติ ปทปูรณมตฺเต นิปาโต, ปุจฺฉสิจฺเจว อตฺโถฯ ปวกฺขามิ ยถา ปชานนฺติ ยถา ปชานนฺโต อาจิกฺขติ, เอวํ อาจิกฺขิสฺสามิฯ อุปธินิทานา ปภวนฺติ ทุกฺขาติ ตณฺหาทิอุปธินิทานา ชาติอาทิทุกฺขวิเสสา ปภวนฺติฯ

[1058] เอวํ อุปธินิทานโต ปภวนฺเตสุ ทุกฺเขสุ – โย เว อวิทฺวาติ คาถาฯ ตตฺถ ปชานนฺติ สงฺขาเร อนิจฺจาทิวเสน ชานนฺโตฯ ทุกฺขสฺส ชาติปฺปภวานุปสฺสีติ วฏฺฏทุกฺขสฺส ชาติการณํ ‘‘อุปธี’’ติ อนุปสฺสนฺโตฯ

[1059] โสกปริทฺทวญฺจาติ โสกญฺจ ปริเทวญฺจฯ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโมติ ยถา ยถา สตฺตา ชานนฺติ, ตถา ตถา ปญฺญาปนวเสน วิทิโต เอส ธมฺโมติฯ

[1060-61] กิตฺตยิสฺสามิ เต ธมฺมนฺติ นิพฺพานธมฺมํ นิพฺพานคามินิปฏิปทาธมฺมญฺจ เต เทสยิสฺสามิฯ ทิฏฺเฐ ธมฺเมติ ทิฏฺเฐ ทุกฺขาทิธมฺเม, อิมสฺมิํเยว วา อตฺตภาเวฯ อนีติหนฺติ อตฺตปจฺจกฺขํฯ ยํ วิทิตฺวาติ ยํ ธมฺมํ ‘‘สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา’’ติอาทินา นเยน สมฺมสนฺโต วิทิตฺวาฯ ตญฺจาหํ อภินนฺทามีติ ตํ วุตฺตปการธมฺมโชตกํ ตว วจนํ อหํ ปตฺถยามิฯ ธมฺมมุตฺตมนฺติ ตญฺจ ธมฺมมุตฺตมํ อภินนฺทามีติฯ