เมนู

11. กลหวิวาทสุตฺตวณฺณนา

[869] กุโต ปหูตา กลหา วิวาทาติ กลหวิวาทสุตฺตํฯ กา อุปฺปตฺติ? อิทมฺปิ ตสฺมิํเยว มหาสมเย ‘‘กุโต นุ, โข, กลหาทโย อฏฺฐ ธมฺมา ปวตฺตนฺตี’’ติ อุปฺปนฺนจิตฺตานํ เอกจฺจานํ เทวตานํ เต ธมฺเม อาวิกาตุํ ปุริมนเยเนว นิมฺมิตพุทฺเธน อตฺตานํ ปุจฺฉาเปตฺวา วุตฺตํ ตตฺถ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนกฺกเมน ฐิตตฺตา สพฺพคาถา ปากฏสมฺพนฺธาเยวฯ

อนุตฺตานปทวณฺณนา ปเนตาสํ เอวํ เวทิตพฺพา – กุโตปหูตา กลหา วิวาทาติ กลโห จ ตสฺส ปุพฺพภาโค วิวาโท จาติ อิเม กุโต ชาตาฯ ปริเทวโสกา สหมจฺฉรา จาติ ปริเทวโสกา จ มจฺฉรา จ กุโตปหูตาฯ มานาติมานา สหเปสุณา จาติ มานา จ อติมานา จ เปสุณา จ กุโตปหูตาฯ เตติ เต สพฺเพปิ อฏฺฐ กิเลสธมฺมาฯ ตทิงฺฆ พฺรูหีติ ตํ มยา ปุจฺฉิตมตฺถํ พฺรูหิ ยาจามิ ตํ อหนฺติฯ ยาจนตฺโถ หิ อิงฺฆาติ นิปาโตฯ

[870] ปิยปฺปหูตาติ ปิยวตฺถุโต ชาตาฯ ยุตฺติ ปเนตฺถ นิทฺเทเส (มหานิ. 98) วุตฺตา เอวฯ มจฺเฉรยุตฺตา กลหา วิวาทาติ อิมินา กลหวิวาทาทีนํ น เกวลํ ปิยวตฺถุเมว, มจฺฉริยมฺปิ ปจฺจยํ ทสฺเสติฯ กลหวิวาทสีเสน เจตฺถ สพฺเพปิ เต ธมฺมา วุตฺตาติ เวทิตพฺพาฯ ยถา จ เอเตสํ มจฺฉริยํ, ตถา เปสุณานญฺจ วิวาทํฯ เตนาห – ‘‘วิวาทชาเตสุ จ เปสุณานี’’ติฯ

[871] ปิยาสุ โลกสฺมิํ กุโตนิทานา เย จาปิ โลภา วิจรนฺติ โลเกติ ‘‘ปิยา ปหูตา กลหา’’ติ เย เอตฺถ วุตฺตาฯ เต ปิยา โลกสฺมิํ กุโตนิทานา, น เกวลญฺจ ปิยา, เย จาปิ ขตฺติยาทโย โลภา วิจรนฺติ โลภเหตุกา โลเภนาภิภูตา วิจรนฺติ, เตสํ โส โลโภ จ กุโตนิทาโนติ ทฺเว อตฺเถ เอกาย ปุจฺฉาย ปุจฺฉติฯ อาสา จ นิฏฺฐา จาติ อาสา จ ตสฺสา อาสาย สมิทฺธิ จฯ เย สมฺปรายาย นรสฺส โหนฺตีติ เย นรสฺส สมฺปรายาย โหนฺติ, ปรายนา โหนฺตีติ วุตฺตํ โหติฯ เอกา เอวายมฺปิ ปุจฺฉาฯ