7. ติสฺสเมตฺเตยฺยสุตฺตวณฺณนา

[821] เมถุนมนุยุตฺตสฺสาติ ติสฺสเมตฺเตยฺยสุตฺตํฯ กา อุปฺปตฺติ? ภควติ กิร สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต ติสฺสเมตฺเตยฺยา นาม ทฺเว สหายา สาวตฺถิํ อคมํสุฯ เต สายนฺหสมยํ มหาชนํ เชตวนาภิมุขํ คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ‘‘กุหิํ คจฺฉถา’’ติ ปุจฺฉิํสุฯ ตโต เตหิ ‘‘พุทฺโธ โลเก อุปฺปนฺโน, พหุชนหิตาย ธมฺมํ เทเสติ, ตํ โสตุํ เชตวนํ คจฺฉามา’’ติ วุตฺเต ‘‘มยมฺปิ โสสฺสามา’’ติ อคมํสุฯ เต อวญฺฌธมฺมเทสกสฺส ภควโต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปริสนฺตเร นิสินฺนาว จินฺเตสุํ – ‘‘น สกฺกา อคารมชฺเฌ ฐิเตนายํ ธมฺโม ปริปูเรตุ’’นฺติฯ อถ ปกฺกนฺเต มหาชเน ภควนฺตํ ปพฺพชฺชํ ยาจิํสุฯ ภควา ‘‘อิเม ปพฺพาเชหี’’ติ อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อาณาเปสิฯ โส เต ปพฺพาเชตฺวา ตจปญฺจกกมฺมฏฺฐานํ ทตฺวา อรญฺญวาสํ คนฺตุมารทฺโธฯ เมตฺเตยฺโย ติสฺสํ อาห – ‘‘อาวุโส, อุปชฺฌาโย อรญฺญํ คจฺฉติ, มยมฺปิ คจฺฉามา’’ติฯ ติสฺโส ‘‘อลํ อาวุโส, ภควโต ทสฺสนํ ธมฺมสฺสวนญฺจ อหํ ปิเหมิ, คจฺฉ ตฺว’’นฺติ วตฺวา น อคมาสิฯ เมตฺเตยฺโย อุปชฺฌาเยน สห คนฺตฺวา อรญฺเญ สมณธมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ สทฺธิํ อาจริยุปชฺฌาเยหิฯ ติสฺสสฺสาปิ เชฏฺฐภาตา พฺยาธินา กาลมกาสิฯ โส ตํ สุตฺวา อตฺตโน คามํ อคมาสิ, ตตฺร นํ ญาตกา ปโลเภตฺวา อุปฺปพฺพาเชสุํฯ เมตฺเตยฺโยปิ อาจริยุปชฺฌาเยหิ สทฺธิํ สาวตฺถิํ อาคโตฯ อถ ภควา วุตฺถวสฺโส ชนปทจาริกํ จรมาโน อนุปุพฺเพน ตํ คามํ ปาปุณิฯ ตตฺถ เมตฺเตยฺโย ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา ‘‘อิมสฺมิํ, ภนฺเต, คาเม มม คิหิสหาโย อตฺถิ, มุหุตฺตํ ตาว อาคเมถ อนุกมฺปํ อุปาทายา’’ติ วตฺวา คามํ ปวิสิตฺวา ตํ ภควโต สนฺติกํ อาเนตฺวา เอกมนฺตํ ฐิโต ตสฺสตฺถาย อาทิคาถาย ภควนฺตํ ปญฺหํ ปุจฺฉิฯ ตสฺส ภควา พฺยากโรนฺโต อวเสสคาถาโย อภาสิฯ อยมสฺส สุตฺตสฺส อุปฺปตฺติฯ

ตตฺถ เมถุนมนุยุตฺตสฺสาติ เมถุนธมฺมสมายุตฺตสฺสฯ อิตีติ เอวมาหฯ อายสฺมาติ ปิยวจนเมตํ, ติสฺโสติ นามํ ตสฺส เถรสฺสฯ โส หิ ติสฺโสติ นาเมนฯ เมตฺเตยฺโยติ โคตฺตํ, โคตฺตวเสเนว เจส ปากโฏ อโหสิฯ ตสฺมา อฏฺฐุปฺปตฺติยํ วุตฺตํ ‘‘ติสฺสเมตฺเตยฺยา นาม ทฺเว สหายา’’ติฯ วิฆาตนฺติ อุปฆาตํฯ พฺรูหีติ อาจิกฺขฯ มาริสาติ ปิยวจนเมตํ, นิทุกฺขาติ วุตฺตํ โหติฯ สุตฺวาน ตว สาสนนฺติ ตว วจนํ สุตฺวาฯ วิเวเก สิกฺขิสฺสามเสติ สหายํ อารพฺภ ธมฺมเทสนํ ยาจนฺโต ภณติฯ โส ปน สิกฺขิตสิกฺโขเยวฯ

[822] มุสฺสเต วาปิ สาสนนฺติ ปริยตฺติปฏิปตฺติโต ทุวิธมฺปิ สาสนํ นสฺสติฯ วาปีติ ปทปูรณมตฺตํฯ เอตํ ตสฺมิํ อนาริยนฺติ ตสฺมิํ ปุคฺคเล เอตํ อนริยํ, ยทิทํ มิจฺฉาปฏิปทาฯ