5. สูจิโลมสุตฺตวณฺณนา

เอวํ เม สุตนฺติ สูจิโลมสุตฺตํฯ กา อุปฺปตฺติ? อตฺถวณฺณนานเยเนวสฺส อุปฺปตฺติ อาวิ ภวิสฺสติฯ อตฺถวณฺณนายญฺจ ‘‘เอวํ เม สุต’’นฺติอาทิ วุตฺตตฺถเมวฯ คยายํ วิหรติ ฏงฺกิตมญฺเจ สูจิโลมสฺส ยกฺขสฺส ภวเนติ เอตฺถ ปน กา คยา, โก ฏงฺกิตมญฺโจ, กสฺมา จ ภควา ตสฺส ยกฺขสฺส ภวเน วิหรตีติ? วุจฺจเต – คยาติ คาโมปิ ติตฺถมฺปิ วุจฺจติ, ตทุภยมฺปิ อิธ วฏฺฏติฯ คยาคามสฺส หิ อวิทูเร เทเส วิหรนฺโตปิ ‘‘คยายํ วิหรตี’’ติ วุจฺจติ, ตสฺส จ คามสฺส สมีเป อวิทูเร ทฺวารสนฺติเก โส ฏงฺกิตมญฺโจฯ คยาติตฺเถ วิหรนฺโตปิ ‘‘คยายํ วิหรตี’’ติ วุจฺจติ, คยาติตฺเถ จ โส ฏงฺกิตมญฺโจฯ ฏงฺกิตมญฺโจติ จตุนฺนํ ปาสาณานํ อุปริ วิตฺถตํ ปาสาณํ อาโรเปตฺวา กโต ปาสาณมญฺโจ ฯ ตํ นิสฺสาย ยกฺขสฺส ภวนํ อาฬวกสฺส ภวนํ วิยฯ ยสฺมา วา ปน ภควา ตํ ทิวสํ ปจฺจูสสมเย มหากรุณาสมาปตฺติโต วุฏฺฐาย พุทฺธจกฺขุนา โลกํ โวโลเกนฺโต สูจิโลมสฺส จ ขรโลมสฺส จาติ ทฺวินฺนมฺปิ ยกฺขานํ โสตาปตฺติผลูปนิสฺสยํ อทฺทส, ตสฺมา ปตฺตจีวรํ อาทาย อนฺโตอรุเณเยว นานาทิสาหิ สนฺนิปติตสฺส ชนสฺส เขฬสิงฺฆาณิกาทินานปฺปการาสุจินิสฺสนฺทกิลินฺนภูมิภาคมฺปิ ตํ ติตฺถปฺปเทสํ อาคนฺตฺวา ตสฺมิํ ฏงฺกิตมญฺเจ นิสีทิ สูจิโลมสฺส ยกฺขสฺส ภวเนฯ เตน วุตฺตํ ‘‘เอกํ สมยํ ภควา คยายํ วิหรติ ฏงฺกิตมญฺเจ สูจิโลมสฺส ยกฺขสฺส ภวเน’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยนาติ ยํ สมยํ ภควา ตตฺถ วิหรติ, เตน สมเยนฯ ขโร จ ยกฺโข สูจิโลโม จ ยกฺโข ภควโต อวิทูเร อติกฺกมนฺตีติฯ เก เต ยกฺขา, กสฺมา จ อติกฺกมนฺตีติ? วุจฺจเต – เตสุ ตาว เอโก อตีเต สงฺฆสฺส เตลํ อนาปุจฺฉา คเหตฺวา อตฺตโน สรีรํ มกฺเขสิฯ โส เตน กมฺเมน นิรเย ปจฺจิตฺวา คยาโปกฺขรณิตีเร ยกฺขโยนิยํ นิพฺพตฺโตฯ ตสฺเสว จสฺส กมฺมสฺส วิปากาวเสเสน วิรูปานิ องฺคปจฺจงฺคานิ อเหสุํ , อิฏฺฐกจฺฉทนสทิสญฺจ ขรสมฺผสฺสํ จมฺมํฯ โส กิร ยทา ปรํ ภิํสาเปตุกาโม โหติ, ตทา ฉทนิฏฺฐกสทิสานิ จมฺมกปาลานิ อุกฺขิปิตฺวา ภิํสาเปติฯ เอวํ โส ขรสมฺผสฺสตฺตา ขโร ยกฺโขตฺเวว นามํ ลภิฯ

อิตโร กสฺสปสฺส ภควโต กาเล อุปาสโก หุตฺวา มาสสฺส อฏฺฐ ทิวเส วิหารํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุณาติฯ โส เอกทิวสํ ธมฺมสฺสวเน โฆสิเต สงฺฆารามทฺวาเร อตฺตโน เขตฺตํ เกลายนฺโต อุคฺโฆสนํ สุตฺวา ‘‘สเจ นฺหายามิ, จิรํ ภวิสฺสตี’’ติ กิลิฏฺฐคตฺโตว อุโปสถาคารํ ปวิสิตฺวา มหคฺเฆ ภุมฺมตฺถรเณ อนาทเรน นิปชฺชิตฺวา สุปิฯ ภิกฺขุ เอวายํ, น อุปาสโกติ สํยุตฺตภาณกาฯ โส เตน จ อญฺเญน กมฺเมน จ นิรเย ปจฺจิตฺวา คยาโปกฺขรณิยา ตีเร ยกฺขโยนิยํ นิพฺพตฺโตฯ โส ตสฺส กมฺมสฺส วิปากาวเสเสน ทุทฺทสิโก อโหสิ, สรีเร จสฺส สูจิสทิสานิ โลมานิ อเหสุํฯ โส หิ ภิํสาเปตพฺพเก สตฺเต สูจีหิ วิชฺฌนฺโต วิย ภิํสาเปติฯ เอวํ โส สูจิสทิสโลมตฺตา สูจิโลโม ยกฺโขตฺเวว นามํ ลภิฯ