เอวํ สํวิคฺคา จ ตเมว ธมฺมเทสนํ สมนฺนาหริตฺวา เตเนว กมฺมฏฺฐาเนน กติปยทิวสพฺภนฺตเร อรหตฺตํ สจฺฉากาสิฯ ทุติยฏฺฐาเนปิ กิร เทสนาปริโยสาเน จตุราสีติยา ปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ, สิริมา เทวกญฺญา อนาคามิผลํ ปตฺตา, โส จ ภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหีติฯ

ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทก-อฏฺฐกถาย

สุตฺตนิปาต-อฏฺฐกถาย วิชยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

12. มุนิสุตฺตวณฺณนา

[209] สนฺถวาโต ภยํ ชาตนฺติ มุนิสุตฺตํฯ กา อุปฺปตฺติ? น สพฺพสฺเสว สุตฺตสฺส เอกา อุปฺปตฺติ, อปิเจตฺถ อาทิโต ตาว จตุนฺนํ คาถานํ อยมุปฺปตฺติ – ภควติ กิร สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต คามกาวาเส อญฺญตรา ทุคฺคติตฺถี มตปติกา ปุตฺตํ ภิกฺขูสุ ปพฺพาเชตฺวา อตฺตนาปิ ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิฯ เต อุโภปิ สาวตฺถิยํ วสฺสํ อุปคนฺตฺวา อภิณฺหํ อญฺญมญฺญสฺส ทสฺสนกามา อเหสุํฯ มาตา กิญฺจิ ลภิตฺวา ปุตฺตสฺส หรติ, ปุตฺโตปิ มาตุฯ เอวํ สายมฺปิ ปาโตปิ อญฺญมญฺญํ สมาคนฺตฺวา ลทฺธํ ลทฺธํ สํวิภชมานา, สมฺโมทมานา, สุขทุกฺขํ ปุจฺฉมานา, นิราสงฺกา อเหสุํฯ เตสํ เอวํ อภิณฺหทสฺสเนน สํสคฺโค อุปฺปชฺชิ, สํสคฺคา วิสฺสาโส, วิสฺสาสา โอตาโร, ราเคน โอติณฺณจิตฺตานํ ปพฺพชิตสญฺญา จ มาตุปุตฺตสญฺญา จ อนฺตรธายิฯ ตโต มริยาทวีติกฺกมํ กตฺวา อสทฺธมฺมํ ปฏิเสวิํสุ, อยสปฺปตฺตา จ วิพฺภมิตฺวา อคารมชฺเฌ วสิํสุฯ ภิกฺขู ภควโต อาโรเจสุํฯ ‘‘กิํ นุ โส, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส มญฺญติ น มาตา ปุตฺเต สารชฺชติ, ปุตฺโต วา ปน มาตรี’’ติ ครหิตฺวา ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อญฺญํ เอกรูปมฺปิ สมนุปสฺสามี’’ติอาทินา (อ. นิ. 5.55) อวเสสสุตฺเตนปิ ภิกฺขู สํเวเชตฺวา ‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว –

‘‘วิสํ ยถา หลาหลํ, เตลํ ปกฺกุถิตํ ยถา;

ตมฺพโลหวิลีนํว, มาตุคามํ วิวชฺชเย’’ติ จฯ –