พระอภิธรรมปิฎก ยมก [10. อินทรียยมก] 2. ปวัตติวาร 1. อุปปาทวาร 5. ปัจจุปปันนานาคตวาร
ปัญญินทรียมูลกนัย
[384] อนุ. ปัญญินทรีย์ของบุคคลใดในภูมิใดกำลังเกิด มนินทรีย์ของ
บุคคลนั้นในภูมินั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิต ปัญญินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น
กำลังเกิด แต่มนินทรีย์ไม่ใช่จักเกิด บุคคลนอกนี้ผู้เป็นญาณสัมปยุตกำลังอุบัติ ใน
อุปปาทขณะแห่งจิตที่สัมปยุตด้วยญาณในปวัตติกาล ปัญญินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้น
ในภูมินั้นกำลังเกิดและมนินทรีย์ก็จักเกิด
ปฏิ. มนินทรีย์ของบุคคลใดในภูมิใดจักเกิด ปัญญินทรีย์ของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตที่วิปปยุต
จากญาณ มนินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักเกิด แต่ปัญญินทรีย์ไม่ใช่กำลัง
เกิด บุคคลผู้เป็นญาณสัมปยุตกำลังอุบัติ ในอุปปาทขณะแห่งจิตที่สัมปยุตด้วยญาณใน
ปวัตติกาล มนินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักเกิดและปัญญินทรีย์ก็กำลังเกิด
ปัญญินทรียมูลกนัย จบ
ปัจจนีกบุคคล
จักขุนทรียมูลกนัย
[385] อนุ. จักขุนทรีย์ของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด โสตินทรีย์ของบุคคล
นั้นก็ไม่ใช่จักเกิดใช่ไหม
วิ. บุคคลทั้งหมดผู้กำลังจุติ บุคคลผู้มีจักขุเกิดไม่ได้กำลังอุบัติ จักขุนทรีย์
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่โสตินทรีย์มิใช่จักไม่เกิด บุคคลผู้กำลัง
ปรินิพพานในปัญจโวการภูมิ ปัจฉิมภวิกบุคคลในอรูปภูมิและบุคคลเหล่าใดจักอุบัติ
ในอรูปภูมิแล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังจุติ จักขุนทรีย์ของบุคคลเหล่านั้น
ไม่ใช่กำลังเกิดและโสตินทรีย์ก็ไม่ใช่จักเกิด
พระอภิธรรมปิฎก ยมก [10. อินทรียยมก] 2. ปวัตติวาร 1. อุปปาทวาร 5. ปัจจุปปันนานาคตวาร
ปฏิ. โสตินทรีย์ของบุคคลใดไม่ใช่จักเกิด จักขุนทรีย์ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ปัจฉิมภวิกบุคคลผู้กำลังอุบัติในปัญจโวการภูมิ และบุคคลเหล่าใดจัก
อุบัติในอรูปภูมิแล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังอุบัติ โสตินทรีย์ของบุคคล
เหล่านั้นไม่ใช่จักเกิด แต่จักขุนทรีย์มิใช่ไม่กำลังเกิด บุคคลผู้กำลังปรินิพพานใน
ปัญจโวการภูมิ ปัจฉิมภวิกบุคคลในอรูปภูมิ และบุคคลเหล่าใดจักอุบัติในอรูปภูมิ
แล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังจุติ โสตินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิด
และจักขุนทรีย์ก็ไม่ใช่กำลังเกิด
อนุ. จักขุนทรีย์ของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด ฆานินทรีย์ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
จักเกิดใช่ไหม
วิ. บุคคลทั้งหมดผู้กำลังจุติ บุคคลผู้มีจักขุเกิดไม่ได้กำลังอุบัติ จักขุนทรีย์
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่ฆานินทรีย์มิใช่จักไม่เกิด บุคคลผู้กำลัง
ปรินิพพานในปัญจโวการภูมิ ปัจฉิมภวิกบุคคลในอรูปภูมิ และบุคคลเหล่าใดจักอุบัติ
ในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังจุติ จักขุนทรีย์
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและฆานินทรีย์ก็ไม่ใช่จักเกิด
ปฏิ. ฆานินทรีย์ของบุคคลใดไม่ใช่จักเกิด จักขุนทรีย์ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ปัจฉิมภวิกบุคคลผู้กำลังอุบัติในปัญจโวการภูมิ และบุคคลเหล่าใดจัก
อุบัติในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังอุบัติ
ฆานินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิด แต่จักขุนทรีย์มิใช่ไม่กำลังเกิด บุคคลผู้
กำลังปรินิพพานในปัญจโวการภูมิ ปัจฉิมภวิกบุคคลในอรูปภูมิ และบุคคลเหล่าใด
จักอุบัติในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพาน บุคคลเหล่านั้นกำลังจุติ
ฆานินทรีย์ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิดและจักขุนทรีย์ก็ไม่ใช่กำลังเกิด
อนุ. จักขุนทรีย์ของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด อิตถินทรีย์ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
จักเกิดใช่ไหม
