พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [17. สัตตรสมวรรค] 4. อินทริยพัทธกถา (169)
สก. สิ่งที่เนื่องด้วยอินทรีย์ไม่เที่ยง ถูกปัจจัยปรุงแต่ง ฯลฯ มีความแปรผัน
ไปเป็นธรรมดา แต่สิ่งนั้นเป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. สิ่งที่ไม่เนื่องด้วยอินทรีย์ไม่เที่ยง ถูกปัจจัยปรุงแต่ง ฯลฯ มีความแปร
ผันไปเป็นธรรมดา แต่สิ่งนั้นเป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[787] สก. สิ่งที่เนื่องด้วยอินทรีย์เท่านั้นเป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. พระผู้มีพระภาคตรัสว่า สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งที่ไม่เนื่อง
ด้วยอินทรีย์ก็ไม่เที่ยง มิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากพระผู้มีพระภาคตรัสว่า สิ่งที่ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ สิ่งที่ไม่เนื่องด้วย
อินทรีย์ไม่เที่ยง ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า สิ่งที่เนื่องด้วยอินทรีย์เท่านั้นเป็นทุกข์
[788] ปร. ท่านไม่ยอมรับว่า สิ่งที่เนื่องด้วยอินทรีย์เท่านั้นเป็นทุกข์ ใช่ไหม
สก. ใช่
ปร. บุคคลอยู่ประพฤติพรหมจรรย์ในสำนักของพระผู้มีพระภาค เพื่อ
กำหนดรู้ทุกข์ที่ไม่เนื่องด้วยอินทรีย์ เหมือนกำหนดรู้ทุกข์ที่เนื่องด้วยอินทรีย์ใช่ไหม
สก. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ปร. ทุกข์ที่ไม่เนื่องด้วยอินทรีย์ที่พระอริยะกำหนดรู้แล้ว ย่อมไม่เกิดขึ้นอีก
เหมือนทุกข์ที่เนื่องด้วยอินทรีย์ที่พระอริยะกำหนดรู้แล้วย่อมไม่เกิดขึ้นอีกใช่ไหม
สก. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ปร. ดังนั้น สิ่งที่เนื่องด้วยอินทรีย์เท่านั้นจึงเป็นทุกข์
อินทริยพัทธกถา จบ
พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [17. สัตตรสมวรรค] 5. ฐเปตวาอริยมัคคันติกถา (170)
5. ฐเปตวาอริยมัคคันติกถา (170)
ว่าด้วยการยกเว้นอริยมรรค
[789] สก. ยกเว้นอริยมรรค สังขารที่เหลือเป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร.1 ใช่2
สก. แม้ทุกขสมุทัยก็เป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
สก. แม้ทุกขสมุทัยก็เป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. อริยสัจมีเพียง 3 อย่างเท่านั้นใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
สก. อริยสัจมีเพียง 3 อย่างเท่านั้นใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. อริยสัจ พระผู้มีพระภาคได้ตรัสไว้ 4 อย่าง คือ (1) ทุกข์ (2) ทุกขสมุทัย
(3) ทุกขนิโรธ (4) ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทามิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากอริยสัจ พระผู้มีพระภาคได้ตรัสไว้ 4 อย่าง คือ (1) ทุกข์ (2)
ทุกขสมุทัย (3) ทุกขนิโรธ (4) ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า
อริยสัจมีเพียง 3 อย่าง เท่านั้น
สก. แม้ทุกขสมุทัยก็เป็นทุกข์ใช่ไหม
ปร. ใช่
เชิงอรรถ :
1 ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายเหตุกวาท (อภิ.ปญฺจ.อ. 789-790/293)
2 เพราะมีความเห็นว่า เนื่องจากที่อริยมรรค ท่านเรียกว่าทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา ฉะนั้น อริยมรรค จึง
ไม่ชื่อว่าเป็นทุกข์ (อภิ.ปญฺจ.อ. 789-790/293)
