พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [1. มหาวรรค] 1. ปุคคลกถา
สก. พระผู้มีพระภาคทรงเห็นรูป หรือทรงเห็นบุคคลได้ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์
เหนือมนุษย์
ปร. ทรงเห็นได้ทั้ง 2 อย่าง
สก. ทั้ง 2 อย่าง เป็นรูป เป็นรูปายตนะ เป็นรูปธาตุ ทั้ง 2 อย่างเป็นสีเขียว
ทั้ง 2 อย่างเป็นสีเหลือง ทั้ง 2 อย่างเป็นสีแดง ทั้ง 2 อย่างเป็นสีขาว ทั้ง 2
อย่างเป็นสิ่งที่จะรู้ได้ทางจักษุ ทั้ง 2 อย่างกระทบที่จักษุ ทั้ง 2 อย่างมาสู่คลองจักษุ
ทั้ง 2 อย่างจุติ ทั้ง 2 อย่างปฏิสนธิ ทั้ง 2 อย่างเป็นไปตามกรรมใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
อุปาทาปัญญัตตานุโยคะ จบ
13. ปุริสการานุโยคะ
ว่าด้วยการซักถามถึงผู้กระทำ
[123] ปร. ท่านหยั่งรู้กรรมดีและกรรมชั่วได้ใช่ไหม
สก. ใช่
ปร. ท่านหยั่งรู้บุคคลผู้ทำ ผู้สั่งให้ทำกรรมดีและกรรมชั่วได้ใช่ไหม
สก. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น1 ฯลฯ
[124] สก. ท่านหยั่งรู้กรรมดีและกรรมชั่วได้ เพราะเหตุนั้น จึงหยั่งรู้บุคคล
ผู้ทำ ผู้สั่งให้ทำกรรมดีและกรรมชั่วได้ใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. ท่านหยั่งรู้บุคคลผู้สร้าง ผู้สั่งให้สร้างซึ่งบุคคลผู้ทำผู้สั่งให้ทำทั้ง 2 นั้น
ได้ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น2 ฯลฯ
เชิงอรรถ :
1 เพราะปรวาทีมุ่งจะถามให้สกวาทียอมรับว่า อัตตามีอยู่จริง จึงตอบปฏิเสธ (อภิ.ปญฺจ.อ. 123/152)
2 เพราะปรวาทีเห็นว่า ถ้าตอบรับก็จะมีความผิด 2 ประการ คือ (1) เท่ากับยอมรับว่ามีผู้สร้างอยู่จริง (2)
เท่ากับยอมรับลัทธิพระเจ้าสร้างโลก (อภิ.ปญ.จ.อ. 124/152-153)
