พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [9. นวมวรรค] 10. นยถาจิตตัสสกายกัมมันติกถา (93)
สก. บุคคลประสงค์จะก้าวไปจึงก้าวไปได้ ประสงค์จะถอยกลับจึงถอยกลับได้
ประสงค์จะแลดูจึงแลดูได้ ประสงค์จะเหลียวดูจึงเหลียวดูได้ ประสงค์จะคู้เข้าจึงคู้เข้า
ได้ ประสงค์จะเหยียดออกจึงเหยียดออกได้มิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากบุคคลประสงค์จะก้าวไปจึงก้าวไปได้ ฯลฯ ประสงค์จะเหยียดออก
จึงเหยียดออกได้ ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
[567] ปร. ท่านไม่ยอมรับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด ใช่ไหม
สก. ใช่
ปร. บางคนคิดว่า จะไปในที่แห่งหนึ่ง แต่ไปในที่อีกแห่งหนึ่ง ฯลฯ คิดว่า
จะเหยียดแขนข้างหนึ่ง แต่เหยียดแขนอีกข้างหนึ่ง มีอยู่มิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. หากบางคนคิดว่า จะไปในที่แห่งหนึ่ง แต่ไปในที่อีกแห่งหนึ่ง ฯลฯ
คิดว่า จะเหยียดแขนข้างหนึ่ง แต่เหยียดแขนอีกข้างหนึ่งมีอยู่ ดังนั้น ท่านจึง
ควรยอมรับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
นยถาจิตตัสสกายกัมมันติกถา จบ
พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [9. นวมวรรค] 11. อตีตานาคตปัจจุปปันนกถา (94)
11. อตีตานาคตปัจจุปปันนกถา (94)
ว่าด้วยอดีต อนาคต และปัจจุบัน1
[568] สก. บุคคลประกอบด้วยอดีตใช่ไหม
ปร.2 ใช่3
สก. อดีตดับไปแล้ว หายไปแล้ว แปรผันไปแล้ว สูญไปแล้ว ดับสูญไปแล้ว
มิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากอดีตดับไปแล้ว หายไปแล้ว แปรผันไปแล้ว สูญไปแล้ว ดับสูญ
ไปแล้ว ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า บุคคลประกอบด้วยอดีต
สก. บุคคลประกอบด้วยอนาคตใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. อนาคตยังไม่เกิด ยังไม่มี ยังไม่เกิดพร้อม ยังไม่บังเกิด ยังไม่บังเกิดขึ้น
ยังไม่ปรากฏมิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากอนาคตยังไม่เกิด ยังไม่มี ยังไม่เกิดพร้อม ยังไม่บังเกิด ยังไม่
บังเกิดขึ้น ยังไม่ปรากฏ ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า บุคคลประกอบด้วยอนาคต
เชิงอรรถ :
1 ในอรรถกถา ชื่อกถานี้เป็น อตีตานาคตสมนฺนาคตกถา ว่าด้วยบุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยนามรูปที่เป็นอดีต
และอนาคต (อภิ.ปญฺจ.อ. 568-570/248)
2 ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายอันธกะ (อภิ.ปญฺจ.อ. 568/248)
3 เพราะมีความเห็นว่า บุคคลในปัจจุบันมีนามรูปที่เป็นอดีตและอนาคตได้ (อภิ.ปญฺจ.อ. 568/248)
