พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [2. ทุติยวรรค] 9. อนุปุพพาภิสมยกถา (18)
ปร. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า ภิกษุทั้งหลาย ธรรมวินัยมีการ
ศึกษาไปโดยลำดับ1 มีการบำเพ็ญไปโดยลำดับ2 มีการปฏิบัติไปโดยลำดับ3 ไม่ใช่
มีการบรรลุอรหัตตผลโดยทันที เหมือนมหาสมุทรต่ำลงไปโดยลำดับ ลาดลงไป
โดยลำดับ ลึกลงไปโดยลำดับ ไม่ลึกชันดิ่งไปทันที4 มีอยู่จริงมิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. ดังนั้น จึงมีการบรรลุธรรมโดยลำดับ
ปร. ท่านไม่ยอมรับว่า มีการบรรลุธรรมโดยลำดับ ใช่ไหม
สก. ใช่
ปร. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า
ผู้มีปัญญาพึงกำจัดมลทินของตนทีละน้อย ๆ
ทุกขณะ โดยลำดับ เหมือนช่างทองกำจัดสนิมทอง5
มีอยู่จริงมิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. ดังนั้น จึงมีการบรรลุธรรมโดยลำดับ
สก. ท่านยอมรับว่า มีการบรรลุธรรมโดยลำดับ ใช่ไหม
ปร. ใช่
เชิงอรรถ :
1 การศึกษาไปโดยลำดับ หมายถึงการศึกษาสิกขา 3 คือ ศีล สมาธิ และปัญญา (องฺ.อฏฺฐก.อ.
3/19/244)
2 การบำเพ็ญไปโดยลำดับ หมายถึงการบำเพ็ญธุดงค์ 13 (องฺ.อฏฺฐก.อ. 3/19/244)
3 การปฏิบัติไปโดยลำดับ หมายถึงอนุปัสสนา 9 มหาวิปัสสนา 18 อารัมมณวิภัตติ 38 และ
โพธิปักขิยธรรม 37 (องฺ.อฏฺฐก.อ. 3/19/244)
4 ดูเทียบ องฺ.อฏฺฐก. (แปล) 23/19-20/248-255
5 ดูเทียบ ขุ.ธ. (แปล) 25/239/106
