เมนู

พระอภิธรรมปิฎก ปุคคลบัญญัติ 4. จตุกกปุคคลบัญญัติ
และงามในที่สุด1 ทรงประกาศพรหมจรรย์2พร้อมทั้งอรรถและพยัญชนะบริสุทธิ์
บริบูรณ์ครบถ้วน
คหบดี บุตรแห่งคหบดีหรืออนุชนในตระกูลใดตระกูลหนึ่งได้สดับธรรมนั้น
ครั้นได้สดับธรรมนั้นแล้วเกิดศรัทธาในพระตถาคต เมื่อมีศรัทธาย่อมตระหนักว่า
“การอยู่ครองเรือนเป็นเรื่องอึดอัด3เป็นทางแห่งธุลี4 การบวชเป็นทางปลอดโปร่ง5
การที่ผู้ครองเรือนจะประพฤติพรหมจรรย์ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ครบถ้วนดุจสังข์ที่ขัด
แล้วมิใช่ทำได้ง่าย ทางที่ดี เราควรโกนผมและหนวด นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์ออก
จากเรือนบวชเป็นบรรพชิตเถิด”
ต่อมาเขาละทิ้งกองโภคสมบัติน้อยใหญ่และเครือญาติน้อยใหญ่ โกนผมและหนวด
นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต
[178] บุคคลนั้นบวชแล้วอย่างนี้ ถึงความเป็นผู้มีสิกขา6และสาชีพ7แห่ง
ภิกษุทั้งหลาย ละเว้นขาดจากการฆ่าสัตว์ คือ วางทัณฑาวุธและศัสตราวุธ มี
ความละอาย มีความเอ็นดู หวังประโยชน์เกื้อกูลต่อสรรพสัตว์อยู่

เชิงอรรถ :
1 หมายถึงนิพพาน (ที.สี.อ. 190/159)
2 พรหมจรรย์ ในที่นี้หมายถึงความประพฤติประเสริฐ มีนัย 10 ประการ คือ
(1) ทาน การให้ (2) เวยยาวัจจะ การขวนขวายช่วยเหลือ
(3) ปัญจศีล ศีลห้า (4) อัปปมัญญา การประพฤติพรหมจรรย์อย่างไม่
มีขอบเขต
(5) เมถุนวิรัติ การงดเว้นจากการเสพเมถุน (6) สทารสันโดษ ความยินดีเฉพาะคู่ครองของตน
(7) วิริยะ ความเพียร (8) อุโปสถังคะ องค์อุโบสถ
(9) อริยมรรค ทางอันประเสริฐ (10) ศาสนา ในที่นี้หมายถึงพุทธศาสนา
(ที.สี.อ. 190/161-162)
3 เป็นเรื่องอึดอัด ในที่นี้หมายถึงมีความกังวลใจ ห่วงใยต่อกันและกันระหว่างสามีภรรยา ไม่สะดวกต่อ
การสั่งสมกุศล (องฺ.จตุกฺก.อ. 2/198/421)
4 เป็นทางแห่งธุลี ในที่นี้หมายถึงเป็นที่เกิดและเป็นที่ตั้งแห่งกิเลสอันทำจิตให้เศร้าหมอง เช่น ราคะเป็นต้น
(ที.สี.อ. 191/163,องฺ.จตุกฺก.อ. 2/198/422)
5 เป็นทางปลอดโปร่ง ในที่นี้หมายถึงนักบวชแม้จะอยู่ในเรือนยอด ปราสาทแก้ว หรือเทพวิมานซึ่งมีประตู
หน้าต่างปลอดปิดมิดชิดก็ยังถือว่าปลอดโปร่ง เพราะนักบวชไม่มีความยึดติดในสิ่งใด ๆ (ที.สี.อ. 191/163)
6 สิกขา หมายถึงอธิศีลสิกขาของภิกษุ (วิ.มหา. (แปล) 1/55/33)
7 สาชีพ หมายถึงสิกขาบทที่พระผู้มีพระภาคทรงบัญญัติไว้แก่ภิกษุ (วิ.มหา. (แปล) 1/55/33)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 36 หน้า :209 }