เมนู

พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 4.ธัมมทัสสนวาร 2.รูปธาตุ
ธาตุ 5 เหล่านี้คือ

1. จักขุธาตุ 2. รูปธาตุ
3. โสตธาตุ 4. มโนวิญญาณธาตุ
5. ธัมมธาตุ

ในขณะเกิดในรูปธาตุ ธาตุ 5 เหล่านี้ปรากฏ (3)
ในขณะเกิดในรูปธาตุ สัจจะ 1 ข้อไหนปรากฏ
สัจจะ 1 ข้อนี้คือ ทุกขสัจ ในขณะเกิดในรูปธาตุสัจจะ 1 ข้อนี้ปรากฏ (4)
ในขณะเกิดในรูปธาตุ อินทรีย์ 10 เหล่าไหนปรากฏ
อินทรีย์ 10 เหล่านี้ คือ

1. จักขุนทรีย์ 2. โสตินทรีย์
3. มนินทรีย์ 4. ชีวิตินทรีย์
5. โสมนัสสินทรีย์ หรืออุเปกขินทรีย์ 6. สัทธินทรีย์
7. วิริยินทรีย์ 8. สตินทรีย์
9. สมาธินทรีย์ 10. ปัญญินทรีย์

ในขณะเกิดในรูปธาตุ อินทรีย์ 10 เหล่านี้ปรากฏ (5)
ในขณะเกิดในรูปธาตุ เหตุ 3 เหล่าไหนปรากฏ
เหตุ 3 คือ วิปากเหตุคืออโลภะ วิปากเหตุคืออโทสะ และวิปากเหตุคืออโมหะ
ในขณะเกิดในรูปธาตุ เหตุ 3 เหล่านี้ปรากฏ (6)
ในขณะเกิดในรูปธาตุ อาหาร 3 เหล่าไหนปรากฏ
อาหาร 3 คือ
1. ผัสสาหาร 2. มโนสัญเจตนาหาร
3. วิญญาณาหาร
ในขณะเกิดในรูปธาตุ อาหาร 3 เหล่านี้ปรากฏ (7)
ในขณะเกิดในรูปธาตุ ผัสสะ 1 อย่างไหนปรากฏ
ผัสสะ 1 คือ มโนวิญญาณธาตุสัมผัส ในขณะเกิดในรูปธาตุ ผัสสะ 1 นี้
ปรากฏ (8)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 35 หน้า :664 }


พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 4.ธัมมทัสสนวาร 4.อรูปธาตุ
ในขณะเกิดในรูปธาตุ เวทนา 1 ฯลฯ สัญญา 1 ฯลฯ เจตนา 1 ฯลฯ
จิต 1 อย่างไหนปรากฏ
จิต 1 คือ มโนวิญญาณธาตุ
ในขณะที่เกิดในรูปธาตุ จิต 1 นี้ปรากฏ (9-12)

3. อสัญญสัตว์
(สัตว์ที่ไม่มีสัญญา)
[1017] ในขณะเกิด ขันธ์เท่าไรปรากฏ ฯลฯ จิตเท่าไรปรากฏแก่
อสัญญสัตตพรหม
ในขณะเกิด ขันธ์ 1 คือ รูปขันธ์
อายตนะ 2 คือ รูปายตนะ และธัมมายตนะ
ธาตุ 2 คือ รูปธาตุ และธัมมธาตุ
สัจจะ 1 คือ ทุกขสัจ
อินทรีย์ 1 คือ รูปชีวิตินทรีย์
ปรากฏแก่อสัญญสัตตพรหม อสัญญสัตตพรหม ไม่มีเหตุ ไม่มีอาหาร ไม่มีผัสสะ
ไม่มีเวทนา ไม่มีสัญญา ไม่มีเจตนา ไม่มีจิตปรากฏ

4. อรูปธาตุ
(ธาตุในอรูปภูมิ)
[1018] ในขณะเกิดในอรูปธาตุ ขันธ์เท่าไรปรากฏ ฯลฯ จิตเท่าไรปรากฏ
ในขณะเกิดในอรูปธาตุ ขันธ์ 4 อายตนะ 2 ธาตุ 2 สัจจะ 1 อินทรีย์ 8
เหตุ 3 อาหาร 3 ผัสสะ 1 เวทนา 1 สัญญา 1 เจตนา 1 จิต 1 ปรากฏ
[1019] ในขณะเกิดในอรูปธาตุ ขันธ์ 4 เหล่าไหนปรากฏ
ขันธ์ 4 คือ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 35 หน้า :665 }