พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 2.อุปปัตตานุปปัตติวาร 4.อปริยาปันนะ
4. อปริยาปันนะ
(ธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์)
[997] ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ ขันธ์มีเท่าไร ฯลฯ จิตมีเท่าไร
ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ ขันธ์มี 4 อายตนะมี 2 ธาตุมี 2 สัจจะมี
2 อินทรีย์มี 12 เหตุมี 6 อาหารมี 3 ผัสสะมี 1 เวทนามี 1 สัญญามี 1
เจตนามี 1 จิตมี 1
[998] บรรดาสภาวธรรมเหล่านั้น ขันธ์ 4 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องใน
วัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
ขันธ์ 4 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ
1. เวทนาขันธ์ 2. สัญญาขันธ์
3. สังขารขันธ์ 4. วิญญาณขันธ์
เหล่านี้เรียกว่า ขันธ์ 4 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (1)
อายตนะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
อายตนะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ มนายตนะ และธัมมายตนะ
เหล่านี้เรียกว่า อายตนะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (2)
ธาตุ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
ธาตุ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ มโนวิญญาณธาตุ และธัมมธาตุ
เหล่านี้เรียกว่า ธาตุ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (3)
สัจจะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
สัจจะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ มัคคสัจ และนิโรธสัจ
เหล่านี้เรียกว่า สัจจะ 2 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (4)
อินทรีย์ 12 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
อินทรีย์ 12 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ
พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 2.อุปปัตตานุปปัตติวาร 4.อปริยาปันนะ
1. มนินทรีย์ 2. ชิวหินทรีย์
3. โสมนัสสินทรีย์ 4. อุเปกขินทรีย์
5. สัทธินทรีย์ 6. วิริยินทรีย์
7. สตินทรีย์ 8. สมาธินทรีย์
9. ปัญญินทรีย์ 10. อนัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์
11. อัญญินทรีย์ 12. อัญญาตาวินทรีย์
เหล่านี้เรียกว่า อินทรีย์ 12 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (5)
เหตุ 6 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
เหตุ 6 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ กุศลเหตุ 3 และอัพยากต-
เหตุ 3
บรรดาเหตุ 6 เหล่านั้น กุศลเหตุ 3 เป็นไฉน
กุศลเหตุ 3 คือ
1. กุศลเหตุคืออโลภะ 2. กุศลเหตุคืออโทสะ
3. กุศลเหตุคืออโมหะ
เหล่านี้ชื่อว่ากุศลเหตุ 3
อัพยากตเหตุ 3 เป็นไฉน
อัพยากตเหตุ 3 คือ อโลภะ อโทสะ และอโมหะ ฝ่ายวิบากแห่งสภาวธรรม
ที่เป็นกุศล เหล่านี้ชื่อว่าอัพยากตเหตุ 3
เหล่านี้เรียกว่า เหตุ 6 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (6)
อาหาร 3 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ เป็นไฉน
อาหาร 3 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ คือ
1. ผัสสาหาร 2. มโนสัญเจตนาหาร
3. วิญญาณาหาร
เหล่านี้เรียกว่า อาหาร 3 ในธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ (7)
